دانستنی های انحصار وراثت
دانستنی های و قانون های انحصار وراثت
در اثر فوت انسان اموال او به طور قهری به وراث او منتقل میشود، اما به منظور این که وراث بتوانند سهم الارث خود را مطالبه و در آن تصرف کنند، ابتدا لازم است وارث منحصر بودن ایشان و سهم الارث هر یک از ایشان در دادگاه بررسی و اثبات گردد. در این خصوص دادگاه پس از رسیدگی، گواهینامهای به نام تصدیق انحصار وراثت صادر مینماید که در اختیار اشخاص ذینفع قرار خواهد گرفت. در زیر تشریفات دادرسی صدور گواهی انحصار وراثت به زبان ساده بیان می گردد.
اِرث استحقاق مال یا حقی است که با مرگ یا حکم به موت دیگری برای وارث حاصل میشود. در واقع ارث واقعه ای است که آثارش پس از مرگ نمایان می شود. وارثان پس از ادای حقوق و دیون متوفّی، طبق طبقات ارث سهم الارث خود را مالک میشوند. در فقه دو عامل نسب (رابطه از طریق ولادت) و سبب (رابطه بر اساس ازدواج و ولاء) از موجبات ارث معرفی شده است. زوج و زوجه از یکدیگر ارث میبرند، با دیگر وارثان شریکند و طبق موارد مختلف، سهم الارث متفاوتی دارند.
متاسفانه برخی از مردم تصور می کنند که فردی که دارای ثروت است می تواند تمامی مایملک خود را وصیت نماید و یا اینکه اغلب فرزندان تصور می کنند که ارثیه پدر یا مادر را ( یا هر کسی که از وی ارث می برند ) در زمان زنده بودن شان می توانند از آنها مطالبه کرده و نسبت به تقسیم ارثیه اقدام نمایند.
سوالاتی در رابطه با ارث و انحصار وراثت
۱- به کدام دادگاه مراجعه کنم؟
جهت صدور گواهی انحصار وراثت باید به دادگاه عمومی که در آخرین محل سکونت متوفی که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران، در آن محل بوده مراجعه کرد و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی در صلاحیت دادگاه عمومی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران در حوزه آن بوده است. در صورتی که اقامتگاه دایمی متوفی در خارج از کشور باشد، هر یک از دادگاه های عمومی تهران، دادگاه صالح به رسیدگی میباشد.
۲- چه کسانی می توانند تقاضای صدور انحصار وراثت کنند؟
وراث متوفی یا سایر اشخاص ذینفع میتوانند از دادگاه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت نمایند. نکته قابل توجه اینکه چنانچه وراث یا اشخاص ذینفع متعدد باشند، نیازی به درخواست همگی آنها نمی باشد و اقدام یک نفر از آنها،جهت تقاضا کفایت می کند.
از جمله اشخاص ذینفع در ترکه، غیر از وراث، عبارتند از:
۱- طلبکار متوفی، به منظور تشخیص رسمی وراث برای گرفتن سهم ایشان از بدهی متوفی که به نسبت سهم الارث بر عهده آنان قرار میگیرد.
۲- وصی در مواردی که تعیین وراث برای تنفیذ و اجرای وصایای متوفی لازم است.
۳- موصیله به خاطر حقی که نسبت به موصی به پیدا میکند، در مواردی که تنفیذ وصیت مزبور از سوی وراث لازم است.
۴- شخصی که از اثبات وراثت شخص دیگری منتفع میگردد میتواند درخواست انحصار وراثت بدهد.مثل کسی که مالی از ترکه را از وراث خریده است.
طبقات ارث
اولاً منشاء ارث، یا نسب است یا سبب (یعنی افرادی که رابطه خونی با مورث دارند از فرد فوت شده ارث می برند مانند رابطه فی مابین پدر و مادر با فرزندان و برادر و خواهر و عمو عمه خاله دائی و فرندانشان)
و یا به سبب ازدواج با شخص متوفی رابطه خویشاوندی دارند از متوفی (مورث) ارث می برند .
ثانیا افراد با رابطه نسبی بر اساس اولویت قانونی از یکدیگر ارث می برند، بدینگونه که طبقات ارث به ترتیب ذیل می باشد :
الف: طبقه اول پدر مادر و فرزند یا فرزندان
ب : طبقه دوم خواهر و برادر وجد ( اجداد)
ج: طبقه سوم عمو و عمه و خاله و دایی و فرزندانشان
به عبارت بهتر اگر متوفی فرزند و مادر و پدر داشته باشد این طبقه ارث بر هستند و خواهر و برادر وی در صورتی که طبقه اول زنده باشند چون آنها جزء طبقه اول محسوب می شوند، از متوفی ارث نمی برند.
و یا اگر متوفی، وراثش برادر و خواهر و عمه و عمو باشد در این صورت برادر و خواهرش از وی ارث می برند ولی عمو و عمه چون جزء طبقه سوم هستند از وی ارث نمی برند و جان کلام این است که:
در صورتی که طبقه اول زنده باشند طبقه دوم ارث نمی برند و در صورتی که فقط طبقه دوم زنده باشند طبقه سوم از مورث (یعنی متوفی) ارث نمی برد اما در مباحث شرعی و حقوقی استثنائاتی در مورد خویشاوندی سببی فی مابین مورث و وراث به شرح ذیل وجود دارد :
- ۱-: اگر متوفی پدر و مادر و فقط نوه داشته باشد در این صورت استثنائا، نوه ها ارث می برند.
- ۲-: استثناء دیگر قانونی این است که اولاد عمه و عمو با وجود اجداد ارث بر هستند.
- ۳- : پسر عموی ابوینی (که از پدر و مادر ناتنی نیستند) بر عموی ابی (که از پدر تنی ولی از مادر ناتنی هستند) تقدم دارد .
۳- مدارک لازم جهت تقاضای تصدیق انحصار وراثت
۱-شناسنامه و گواهی فوت متوفی : ارائه اصل گواهی فوت و کپی مصدق آن به دادگاه الزامی می باشد.
۲- استشهادیه محضری:اسامی کلیه وراث می بایست در فرم مخصوصی که توسط دادگاه در اختیار متقاضیان قرار می گیرد نوشته و توسط ۲ نفر از اشخاصی که وراث و متوفی را می شناسند امضاء شود و امضاء افراد فوق نیز می بایست توسط یکی از دفاتر اسناد رسمی تایید و گواهی مربوطه به دادگاه ارائه گردد.
۳-رسید گواهی مالیاتی(مالیات بر ارث): وارث می بایست پس از فوت متوفی لیست کلیه اموال و دارایی های منقول و غیر منقول او را به اداره دارایی حوزه محل سکونت متوفی ارائه کنند و رسید آنرا دریافت نموده، همراه مدارک دیگر به دادگاه تقویم نمایند.
۴-کپی مصدق شناسنامه وراث: متقاضی انحصار وراثت می بایست علاوه بر شناسنامه خود، کپی مصدق شناسنامه وراث دیگر را نیز تهیه و به دادگاه تقدیم نماید. ارائه اصل شناسنامه ها جهت کنترل توسط مدیر دفتر دادگاه الزامی می باشد.
۵- وصیت نامه (در صورتی که وجود داشته باشد)
۶- دادخواست: پس از آماده نمودن مدارک فوق الذکر، می بایست دادخواستی مشابه الگوی ارائه شده تنظیم گردد و همراه با مدارک یاد شده به دادگاه ارائه گردد.
۴- آیا می توانم به گواهی انحصار وراثت اعتراض کنم؟
در صورتی که گواهی به زیان وراث یا اشخاص ذینفع صادر شود هر یک از ایشان میتوانند به آن اعتراض کنند.
اشخاصی که میتوانند به گواهی انحصار وراثت اعتراض کنند عبارتند از: ۱ – دادستان ( رئیس حوزه قضایی) ۲- اشخاص ذینفع.
– اگر فردی ایرانی در کشور خارجی فوت کرده باشد، یا یک خارجی در ایران فوت نماید چگونه انحصار وراثت انجام می گیرید؟
در مورد قانون حاکم بر انحصار وراثت اتباع خارجی در ایران و یا اتباع ایرانی مقیم در خارج از کشور بحث تعارض قوانین کشور هایی که فرد تابعیت آن را دارد و کشوری که در آن مقیم است پیش می آید، خلاصه اینکه قانونگذار ایرانی در حل تعارض قوانین در احوال شخصیه (که ارث و انحصار وراثت بخشی از آن محسوب می گردد) قانون ایران را ، قانون حاکم دانسته است.
دیدگاهتان را بنویسید