قیمت قبر در اماکن متبرکه در سال ۱۳۹۰

قیمت قبر در اماکن متبرکه : خیلی ها می گویند می ارزد؛ ارزش اش را دارد که آدم بعد از مرگش هم زیر سایه امام اش باشد و خاک پای زائران روی قبرش بماند. خیلی ها معتقدند می ارزد تمام پول عمرت را بدهی تا همین یک تکه قبر کوچک را در آن بارگاه عزیز به دست بیاوری.

به نظر این تصور که بتوان فلاسفه، شعرا، فقها، مجتهدین، حاکمان و در مجموع مشاهیر تاریخی در سال های مختلف و قرن های گوناگون را در یک زمان زیر یک سقف در کنار هم جمع کرد، سخت باشد اما این تصور در مرحله پایانی زندگی دنیوی و منزلگاه ابدی بعضی از مشاهیر به وقوع پیوسته و آنها را کنار هم گرد آورده است.

از آیت الله کاشانی مجتهد مبارز ملی شدن صنعت نفت، شیخ ابوالفتوح رازی نخستین مفسر قرآن به زبان فارسی، آیت الله شاه آبادی استاد عرفان امام خمینی(ره) و آیت الله حق شناس استاد اخلاق معاصر گرفته تا بدیع الزمان فروزانفر ادیب معاصر و ستارخان و قائم مقام فراهانی و… تا در نهایت ناصرالدین شاه قاجار، همگی خانه کوچک ابدی خود را در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) برگزیده اند تا از برکات معنوی آن بارگاه مقدس بهره ای ببرند.

از گذشته ای دور تا به امروز این آرزوی هر مسلمانی بوده تا در چنین اماکن مقدسی که محل رفت و آمد زائرین و ملائک و محل برگزاری مراسم معنوی مختلف در طول سال است، به خاک سپرده و بهره ای از این برکات نصیبش شود، اما به نظر این آرزو برای عده ای به امری محال و دست نیافتنی تبدیل شده، چرا که هزینه مسکن ابدی در این اماکن از هزینه مسکن در دنیای فانی بیشتر شده است.

این یک واقعیت است که بازار گران ترین ها به خانه های ابدی هم کشیده شده و قبرها هم امروزه دچار اختلاف طبقاتی شده اند و درجه بندی شان براساس گشادی جیب آدم ها فرق می کند.

شاید بسیاری از ما از روی دیگر سکه شهر مردگان بی خبر باشیم، شهری که درست مثل خود تهران، خانه ها و محله های شمال شهری و جنوب شهری دارد و قیمت خانه های آن هم توافقی است.

راه حلی که جایگزین دارد

دفن شدن در اماکن متبرکه فضیلت زیادی دارد، فضیلتی که حتی تصورش دیدگان عاشقان ولایت را تر می کند اما آیا این تمام ماجراست؟ آیا کسی که عمری را به ظلم و تعدی گذرانده از جمله برخی سلاطین و پادشاهان به صرف دفن شدن در مشاهد مشرفه می تواند با خیال آسوده سر بر بالین خاک گذاشته و از هول حساب و کتاب دیار باقی در امان باشد؟

از طرفی شاید بتوان افزایش قیمت را یکی از راه های معدود جلوگیری از هجوم خانواده ها برای دفن اموات شان در اماکن متبرکه چون حرم سیدالکریم(ع) به شمار آورد که اگر جز این بود، تا به حال تمام صحن و سرای این آستان پر شده بود، حتی اگر قبرها را ده طبقه می کردند!

اما افزایش قیمت در این مکان ها به مرور زمان سبب فرهنگ سازی شده و به گورستان های عادی هم سرایت کرده و قیمت قبر های مختلفی را برای قسمت های مختلف آن ها پدید آورده است.

اگرچه این یکی از علل این اتفاق است اما شاید تغییر ضابطه پذیرش اموات در این مکان های مقدس بتواند این الگو را تغییر دهد. انحصاری شدن دفن اموات در این مشاهد مشرفه به دفن علما، خانواده شهدا، دانشمندان متدین، حفاظ و قاریان قرآن و… می تواند یک الگوی مناسب ارائه کند. همچنین، می تواند این امید را در دل اقشار فوق ایجاد کند که لااقل در یک جای این دنیا پول نمی تواند کاری از پیش ببرد!

باغ توتی گران تر از خیابان فرشته!

خبرنگار ما برای بررسی راز خرید قبرهای پرطرفدار حرم حضرت عبدالعظیم(ع) به عنوان یک مشتری با واحد فروش قبر تعدادی از این قبرستان ها تماس گرفت.

با وجود احتیاط مسئولان حرم حضرت عبدالعظیم(ع) در پاسخگویی به مسائل مربوط به قبور، اما یکی از مسئولان آستان قیمت هر طبقه قبر در این مکان را بین ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومان اعلام کرد که این تفاوت قیمت بستگی به مکان های مختلف حرم دارد و ارزان ترین قبرها در زیرزمین واقع شده است. قیمت قبر برای هر طبقه در منطقه معروف باغ توتی نیز در حدود ۵۰ میلیون است.

این مسئول در پاسخ به این سئوال که آیا تخفیف خاصی برای خانواده های کم بضاعت و یا تحت پوشش کمیته امداد در نظر گرفته می شود، گفت: خیر، اینها قیمت مصوب است.

اما نکته قابل توجه اینکه مسئولان آستان تأکید دارند قبرها فروشی نیست بلکه هدیه است و وجوه دریافتی هم از جانب فرد هدیه گیرنده به منظور کمک به آستان پرداخت می شود. در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) قبرهای پیش فروش به هیچ عنوان وجود ندارد و خانواده های عزادار قبر اهدایی را به روز تحویل می گیرند.

دفن در اماکن متبرکه، رویایی برای خواب ابدی!

در ری و تهران پس از حرم حضرت عبدالعظیم(ع) که جایگاه ویژه ای نزد عام و خاص دارد، ابن بابویه و بهشت زهرا(س) معروف ترین اماکنی هستند که خانواده های ساکن در تهران برای دفن اموات خود به آن مراجعه می کنند.

قبرستان ابن بابویه، قدیمی و کم وسعت است و به نظر می رسد بیشتر قبرهای موجود در آن خریداری شده و اموات در آن دفن شده اند. چند سال پیش به تعدادی از افرادی که در این قبرستان قبر پیش خریده کرده بودند، اعلام شد که دیگر در این مکان امکان دفن اموات نیست و معادل هر قبر در ابن بابویه، دو قبر در بهشت زهرا(س) به آنان تحویل داده شد، در واقع قبور این افراد به بهشت زهرا(س) منتقل شد.

اما نکته تعجب برانگیز این است که بعد از گذشت سال ها از آن اقدام، یکی از مسئولان قبرستان ابن بابویه در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آیا در این قبرستان قبرها فروخته می شود یا خیر، گفت: فروش قبور در ابن بابویه به روز است و حداقل قیمت قبر ۲۰ میلیون تومان تعیین شده است.

وی به در نظر گرفتن نهایتا تخفیف ۲۰ درصدی برای برخی متقاضیان خرید قبر در این مکان اشاره می کند که احتمالا شرایط خاص و سختی را شامل می شود.

مسئولان ابن بابویه چند سال پیش در حالی اعلام کردند که به هیچ وجه دیگر امکان دفن مردگان در این مکان وجود ندارد که اکنون تماس ما با یکی از مسئولان آن نشانگر این واقعیت است که اکنون اگر خریدار با قیمت گزاف این قبور مشکلی نداشته باشد، براحتی می تواند در ابن بابویه برای دفن متوفی خود قبر بخرد. اما اقدام به تعویض قبرهای پیش فروش شده در ابن بابویه با دو برابر آن در بهشت زهرا و اکنون فروش آن به ارقام نجومی چه معنایی می تواند داشته باشد؟

پدیده بالا نشینی و پایین نشینی در بزرگ ترین قبرستان ایران

شاید قیمت بالای قبرها در اماکن متبرکه ای چون امام زاده ها و استقبال مردم از خرید آنها توجیهی معنوی داشته باشد، اما اختلاف قیمت قبرها در گورستان بهشت زهرا(س) دیگر هیچ توجیهی جز خوش آب و هوا بودن برخی نقاط آن ندارد! که البته این هم بیشتر به کار بازماندگان می خورد تا درگذشتگان.

قبرستان وسیع و رو به گسترش بهشت زهرا(س)، شامل مجموعه ای به مساحت ۷۵۰ هکتار است که کلنگ احداث آن در سال ۱۳۴۵ به زمین زده شد و تاکنون که حدود ۳۵ سال از تاسیس آن می گذرد، روزانه ۱۵۰ نفر در این گورستان دفن می شوند و در مجموع بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در این مکان آرمیده اند.

بهشت زهرا(س) عمومی ترین قبرستانی است که آوازه آن تاکنون به گوش همه رسیده است و با توجه به قیمت قبرهای آن، این گورستان گستره بیشتری از خانواده ها را با تمکن مالی متفاوت در برمی گیرد. حدود چهار ماه پیش، اسماعیل دانش پژوه مدیر روابط عمومی سازمان بهشت زهرا(س)، طی گفت وگویی با یکی از رسانه ها، قیمت قبر های این منطقه را بین دو تا ۱۰ میلیون تومان اعلام کرد که این قیمت با توافق طرفین حاصل می شود.

وی در ادامه با بیان اینکه ۹۰ درصد قبرهای بهشت زهرا رایگان در اختیار مردم قرار داده می شود، اظهار داشت: تنها ۱۰ درصد مابقی به قیمت های فوق به فروش می رسد.

براساس گفته دانش پژوه، حدود ۹۰ درصد متوفیان تهرانی در قبرهای رایگان دفن می شوند، هر چند که وی پس از این سخن در توضیح قیمت بالای دیگر قبرها به این مسئله اشاره می کند که سازمان بهشت زهرا(س) از لحاظ اداری وابسته به شهرداری تهران و از لحاظ مالی کاملا مستقل است، بنابراین سازمان ناچار است برخی قبرها را در قطعات قدیمی تر به خانواده های مرفه که خود متقاضی خرید این قبرها هستند، بفروشد.

خبرنگار ما این بار نیز به عنوان مشتری با واحد فروش قبرها در بهشت زهرا(س) تماس گرفت و مشخص شد که حداقل قیمت یک قبر سه طبقه در قطعات ۳۰۱ به بعد ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است و حداکثر قیمت قبر ها در قطعات ۲۰۰ به ۱۵ میلیون تومان نیز می رسد، البته این قبرها پیش فروش هم می شوند. برای خانواده های کم بضاعت هم قبرهای ۲۰۰ هزار تومانی در نظر گرفته شده است، اما خانواده های تحت پوشش کمیته امداد می توانند از قبرهای رایگان استفاده کنند.

شاید آن زمانی که همه مردگان از فقیر گرفته تا غنی با هم برابر بودند، گذشت، اختلاف طبقاتی در بهشت زهرا(س) بیداد می کند. گویا همه مسائل دنیای زندگان در شهرهای بزرگ به شهر یک میلیون و پانصد هزار نفری مردگان هم نفوذ کرده است. قبرستان کوچک ۴۰ سال پیش تهران، امروز برای خودش رونقی یافته و عنوان تنها قبرستان پایتخت را بر پیشانی اش یدک می کشد.

تلاشی برای هیچ!

چنانچه پیش تر نیز گفته شد شاید بتوان توجیهی اعتقادی برای هزینه های سنگین دفن در اماکن متبرکه پیدا کرد اما آیا هزینه های سرسام آوری که برای خرید قبر در گورستان های عادی می شود، توجیهی شرعی دارد؟ آیا اینکه قبر ما در قسمت سنگ فرش شده، قرار گرفته باشد یا در قسمت خاکی توفیری می کند؟ آیا اگر سایه درختی بر سنگ قبر بیفتد با اینکه این اتفاق چند سال بعد روی دهد، تاثیری در شب اول قبر ما خواهد داشت؟

متاسفانه باید گفت که همه اینها ناشی از جهل و چشم و هم چشمی است وگرنه میت بیچاره بیش از قبر دو نبش و یک طبقه در جای خوش آب و هوا، نیازمند یک فاتحه خشک و خالی است تا پرونده زندگی اش را پربارتر کند.

به هرحال، چنانچه هزینه های سنگین بابت خرید قبر در امور عام المنفعه از جمله ساخت مسجد، مدرسه، حوزه های علمیه، بیمارستان، مراکز فرهنگی، کمک برای تسهیل ازدواج جوانان، کمک به محرومان و ایتام و… صرف شود، هم مایه برکات مداوم و گسترده ای برای کشور و جامعه است و هم باقیات صالحات برای فرد خیر؛

در غیر این صورت آیا هارون الرشید، خلیفه ستمگر عباسی، از همجواری قبرش با قبر مطهر امام رضا(ع) بهره ای می برد؟ صرف هزینه های میلیونی برای خرید یک قبر دو متری در منطقه ویژه، به مرور زمان می تواند به ایجاد یک خرده فرهنگ نادرست تجملاتی در میان خانواده های ایرانی تبدیل شود که پایه گذار بسیاری از رسوم نادرست در مراسم ترحیم خواهد بود.

باید نگران بود چرا که افزایش نرخ زمین در این سرای کوتاه دامن گیر سرای آخرت هم شده است، با این حساب شاید باید از اکنون به فرزندامان بیاموزیم که از همان دوران بچگی قلک مسکن دنیا و آخرت را با هم پر کنند تا برای پایان عمر دغدغه ای نداشته باشند.

در پایان قیمت قبر در برخی از اماکن متبرکه می آید:

حرم امام رضا(ع)

حداقل قیمت: ۲۵ میلیون تومان

حداکثر قیمت: ۴۰۰ میلیون تومان

* قبور پیش فروش نمی شود، فقط به روز می توان خریداری کرد.

حرم حضرت معصومه(س)

حداقل قیمت: ۱۰۰ میلیون تومان

حداکثر قیمت: ۱۵۰ میلیون تومان

*قبور به روز فروخته می شود، قیمت حداکثر مربوط به قبور داخل حرم و قیمت حداقل مربوط به قبور بیرون حرم است.

حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)

حداقل قیمت: ۲۵ میلیون تومان

حداکثر قیمت: ۶۰ میلیون تومان

* قبور به روز فروخته می شود، قیمت قبور در باغ توتی حدود ۵۰ میلیون تومان است.

حرم حضرت شاهچراغ(ع)

حداقل قیمت: ۴۰ میلیون تومان

حداکثر قیمت: ۱۵۰ میلیون تومان

* ۵ درصد تخفیف برای قبور ۴۰ میلیونی و ۱۰ درصد تخفیف برای قبور ۱۵۰ میلیونی. قیمت حداکثر مربوط به قبور حرم سید میرمحمد و قیمت حداقل مربوط به قبور جلوی حجره ها است.

آستان ابن بابویه(شهرری)

حداقل قیمت: ۲۰ میلیون تومان

حداکثر قیمت: …

۲۰ درصد تخفیف در نظر گرفته می شود. قبور به روز فروخته می شود. قیمت حداقل مربوط به قبور دو یا سه طبقه است و قیمت حداکثر مشخص نیست و به روز کارشناسی صورت می شود.

 منبع