در این دوران ضمن کمک به پدر، یک شب در میان به مکتب رفت و خواندن و نوشتن را آموخت. خودش در این باره می‌گفت: «یکی از آن شب ها وقتی پدرم فهمید که من خواندن و نوشتن بلدم، به ناگهان شوکه شد و گفت، تو خواب نما شدی….» پدرش تعزیه‌خوان بود و ولی‌الله هم از همان دوران کودکی، نقش طفلان مسلم را در نمایش‌ها بازی می‌کرد.

با گذشت ایام، پس از نقش دو طفلان، وی به ترتیب نقش‌های حضرت قاسم(ع)، حضرت علی‌اکبر(ع) و حضرت یوسف(ع) را خواند ولی پس از مدتی در حدود ۲۰ سالگی، تعزیه خوانی را رها کرد و به سراغ آموختن فنون ورزش‌های رزمی قدیم مثل چوب‌بازی، شمشیرزنی، پرتاب نیزه و کارد و… رفت. مدتی هم گود مقدس زورخانه، فنون کشتی قدیم و خصلت‌های جوانمردی و پهلوانی را تجربه کرد.

ترابی با اجازه پدر، در حدود سال ۱۳۳۵، به خدمت مرشد روح‌الله شوقی نقال رفت و روایت‌های سینه به سینه نقالی را از ایشان آموخت و پس از مدتی نقالی را آرام آرام به صورت خودجوش با تمرین و ممارست در زمینه نحوه ورود شخصیت‌ها، رها کردن تیر از کمان، زدن گرز، جیغ و شیون و فریاد و دیگر حرکات نمادین آغاز کرد. وی در حدود سال ۱۳۴۰ از محله دروازه غار به محله شهرری نقل مکان نمود و در حوالی منطقه محل سکونت خود، در یک قهوه‌خانه بزرگ رسماً اجرای نقالی را شروع کرد.

او درباره در این دوران می‌گوید: «واقعاً در آن روزها نقال حرفه ای وجود نداشت، بیشتر شاهنامه خوان های قابلی بودند که نقالی هم می کردند. درحدود همان سال ها از محله دروازه غار به محله شهرری رفتم. یک قهوه خانه بزرگ درحوالی منطقه محل سکونت من وجود داشت. وقتی برای اولین بار وارد آن شدم، دستم را روی صندلی کشیدم، پرخاک بود. فهمیدم مشتری ندارد! به قهوه چی گفتم یک میز و چهارپایه در وسط و یک قالی روی چهارپایه می گذاری. باور کن بعد از مدتی کوتاه چای یک قرانی قهوه خانه بی مشتری به دوزاررسید تا جایی که مردم صندلی ها را پیش خرید می کردند.»

مرشد ترابی در سال ۱۳۵۳ توسط عطاالله بهمنش (از مفسران معتبر ورزشی) به عنوان نقال افتتاحیه جشن طوس انتخاب شد و بعد از آن نیز در جشنواره‌های شیراز و اصفهان و بسیاری دیگر، مقام اول نقالی را کسب کرد. او درباره شیوه انتخابش می‌گوید: «نفر اول بلند شد و فریاد زد به نام خداوند جان… بهمنش گفت: بنشین… بنشین.. بعدی از جا برخاست و آرام شروع کرد: ستایش می کنم ایزد پاک را… بهمنش گفت: بنشین… بنشین… این روند تا آخرین نفر ادامه داشت. نوبت به من رسید، از روی صندلی بلند شدم و گفتم: اشکبوس تنگ اسبو محکم کشید، پرید تو خونه زین و یک چرخ زدم. بهمنش گفت: پیدایش کردم. همه بروید. من شاهنامه خوان نمی خواهم، من نقال پرتحرک می خواهم. بعد از آن در جشنواره های شیراز و اصفهان و بسیاری دیگر مقام های اول نقالی را کسب کردم و تا امروز ادامه دادم… .»

این استاد هنر نقالی و نمایش، علاوه بر تهیه و تنظیم چندین طومار نقالی، روایت‌های گوناگون شاهنامه را نیز در چندین جلد گردآوری نموده که یک جلد آن با عنوان مشکین‌نامه توسط انتشارات نمایش به چاپ رسیده است. او علاوه بر نقالی بسیاری از داستان‌های شاهنامه را کارگردانی کرده است که از آن جمله می‌توان به “‌داستان سیاوش”، “هفت خوان رستم”، “تولد رستم” و… اشاره کرد.