تشییع جنازه

تشییع جنازه به معنای حرکت کردن در پشت جنازه، در دین اسلام از مستحباتی است که تأکید زیادی بر آن شده است. تشییع در اصطلاح فقهی به معنای رفتن دنبال جنازه میت تا زمان گذاشتن میت در قبر است.
تشییع جنازه دارای ارکان و آدابی است که باید رعایت شود. انسان تا زمانی روح در بدن دارد به عنوان موجود زنده میباشد. زمانی به آن متوفی میگویند که روح از بدنش جدا گردد، و بدنش سرد شود که یکی از علائم مهم مرگ میباشد.
بعد از اینکه روح از تن جدا شد آن شخص به عنوان متوفی شناخته میشود. بعد از اعلام فوت شخص به همه، چند امر مهم برما واجب می گردد که باید مراحل آماده سازی تشییع جنازه را انجام داد.

فضیلت و ثواب تشییع جنازه

برای تشییع فضیلت و ثواب زیادی در روایات بیان شده است. ازجمله:

• رسول خدا(ص) فرمود: «کسی که جنازه‌ای را تشییع کند هر قدمی که برمی‌دارد تا زمانی که برگردد، صدهزار هزار حسنه خواهد داشت و صد هزار هزار گناه از او محو می‌شود و صد هزار هزار درجه نزد خدا بدست می‌آورد و اگر بر میت نماز هم بخواند موقع مرگش صد هزار هزار ملائکه او را تشییع می‌کنند که همه آنها برای او استغفار می‌کنند و اگر در دفن میت حاضر شود خداوند صد هزار هزار ملائک را مأمور می‌کند تا روز قیامت برای او طلب مغفرت کنند.»
• پیامبر اکرم(ص) به ابوذر فرمود:‌ای ابوذر، هرگاه در پی جنازه‌ای به راه افتادی، باید عقلت با تفکر و خشوع به آن مشغول شود و بدان که تو نیز به او می‌پیوندی.
• امام صادق(ع) فرمود هرگاه جنازه‌ای را بر دوش کشیدی، تصور کن این تو هستی که بر شانه‌ها حمل می‌شوی یا گویی از پروردگارت می‌خواهی به دنیا برگردی تا دست به عمل (نیک) زنی چگونه (زندگی را) از سر می‌گیری؟ سپس فرمود: شگفتا از مردمی که رستاخیز رفتگانشان به خاطر پیوستن بازماندگانشان به آنها به تاخیر افتاده و چاووشی در میان آنها بانگ رحیل سر داده اما آنان همچنان به بازی و تفریح سرگرمند.
• پیامبر خدا (ص) فرمود: بهترین تشییع کنندگان جنازه کسی است که (خدا و مرگ و پس از مرگ را) بیشتر یاد کند و کسی که تا جنازه (در گور) نهاده نشود او ننشیند و کاملترین پیمانه (ثواب) را کسی دارد که سه مرتبه (یا سه مشت) خاک روی لحد بریزد.
• امام علی(ع) چون در تشییع جنازه‌ای صدای خنده مردی را شنید، گفت: گویی که مرگ را در این جهان برای دیگران رقم زده‌اند و انگار که حق در این دنیا بر دیگران واجب گشته است و گویی مردگانی را که می‌بینیم، مسافرانی هستند که بزودی سوی ما باز می‌گردند! آنان را در گورهایشان می‌نهیم و میراثشان را می‌خوریم، آنگونه که پنداری پس از آنها جاودان خواهیم ماند. حال آن که هدف هر بلا و حادثه‌ای بنیاد برافکن قرار داریم.

تغسیل و تکفین متوفی در مراسم تشییع جنازه

تغسیل متوفی:

در تشییع جنازه یکی از قدم های اول تهیه اقلام مورد نیاز جهت تغسیل و تکفین متوفی است.

ارکان مهم برای تغسیل طبق دستورات شرع اسلام،

ابتدا باید بدن میت غسل داده شود که این امر بدین صورت انجام میشود.

خرید صدر و کافور در اولویت است که غسل میت طبق شرع اسلام باید به ترتیب انجام گیرد:

اول باید تمامی لباسهای میت از تن خارج گردد.

بعد از آن مواردی که موجب نرسیدن آب به بدن میشود باید برداشته شود.

بعد از شستن میت با آب و صابون و اطمینان از تمیز بودن میت شروع به غسل میت میکنیم.

در این مرحله به دو نفر نیاز است،

یک نفر به عنوان غسال و یک نفر به عنوان آب ریز که هر دو نفر باید نیت غسل میت انجام بدهند و به زبان جاری کنند.

اول با آبی که با صدر مخلوط گردیده به ترتیب سر وگردن.

بعد طرف راست از شانه تا پایین و طرف چپ از شانه تا پایین را غسل میدهند.

سپس با کافور و آب خالی انجام میگیرد.

یکی از امور مهمی که باید انجام شود انجام حنوط است که باید مقداری کافور بر پنج جای اعضای بدن که محل سجده میباشد مالیده شود.

تکفین متوفی:

بعد از اتمام غسل میت نوبت به کفن میت میرسد.

کفن میت دارای چند تکه میباشد یک عدد لنگ که از ناف تا زانو قرار میگیرد و یکی هم به عنوان پیراهن که از شانه تا زانو می باشد.

دیگری به عنوان سرتاسری بر تن میت پوشانده میشود.

اما در امر کفن معمولا پارچه سفید که نام برده شد جزء امر واجب میباشد.

اما از بزرگان نقل گردیده که همراه میت برد یمانی گذاشته شود.

معمولا بعضی از افراد با سفر به حج و عتبات عالیات اقدام به خرید کفن برای شخص خود می نمایند.

این کفن ها با تربت امام حسین نوشته شده است که بر روی آن دعای جوشن کبیر نوشته شده است.

بر روی بردهای یمانی سوره یاسن و سوره های دیگر قرآن نوشته شده است که بسیار ثواب دارد.

اما جزء امور مستحب قراردادن سنگ عقیق بر دهان میت و ریختن تربت امام حسین بر صورت و سینه میت می باشد.

خواندن نماز میت

بعد از اتمام تغسیل و تکفین بدن میت بر روی تابوت قرار داده میشود.

دیگر امر واجب برمیت خواندن نماز میباشد که باید توسط روحانی بر بدن میت خوانده شود که آداب خاص خود را دارد.

نماز میت دارای ۴ تکبیر میباشد که در هر تکبیر جملاتی گفته میشود که جمعیت حاضر باید تکرار نمایند.

بعد از اقامه نماز جنازه متوفی به سمت آرامستان برده میشود.

در هنگام حمل جنازه مستحب است که افراد جمله لااله الا الله را به زبان جاری کنند.

کندن مزار و اندازه قبر

بعد از رسیدن به آرامستان یکی از اموری که باید انجام گیرد کندن مزار میت میباشد که باید آماده شود.

در اندازه دو متر در شصت سانت آماده میگردد و عمق آن بین یک مترو نیم تا دو متر می باشد.

باید پایین قبر باریک تر باشد معمولا افرادی هستند که در زمان حیاتشان قبر خود را تهیه می کنند.

قبر را برای خود رزرو مینمایند که امری خداپسندانه است و انسان را به یاد مرگ و آخرت خود می اندازد.

آداب و رسوم مراسم خاکسپاری

از امور واجب تدفین میت میباشد که بدن میت در قبر به سمت راست گذاشته میشود و صورت راست بر روی خاک قرار داده میشود.

یکی از مستحبات خواندن تلقین میباشد،

همزمان با خواندن این دعا شخصی باید با دست راست شانه چپ را تکان بدهد تا میت متوجه بشود.

در پایان با چیدن لحد روی میت آماده ریختن خاک روی میت توسط افراد حاضر کار خاکسپاری به پایان میرسد.

اعمال بعد از دفن میت

در پایان با خواندن سوره حمد و سوره بر سر مزار طلب رحمت و مغفرت از خداوند مینمایند.

پس از آن جهت صرف ناهار توسط صاحبان عزا به ناهار دعوت میشوند.

مستحبات و مکروهات مراسم تشییع جنازه

مستحبات:

مستحب است عمق مزار به اندازه قد یک انسان باشد

در تشییع جنازه یکی از اعمال مستحب دفن در نزدیک ترین آرامستان شهر می باشد.

مگر آن که قبرستان دورتر دارای فضیلتی مانند مزار مردمان صالح و نیکوکار و یا علما و بزرگان و امام زادگان باشد،

که باعث آرامش روح درگذشته می گردد.

در هنگام تشییع جنازه باید به کندی سمت مزارش برده شود.

در طول مسیر باید چند مرتبه زمین گذاشته شود تا میت از وحشت و ترسش کاسته گردد.

جنازه میت را باید با آرامی و بدون فشار و خشونت داخل خانه قبر قرارداد.

هنگام قراردادن میت درون قبر زیباست که آیات قرآن و دعا تلاوت گردد.

مکروهات:

تدفین جنازه در منازل و خانه های مسکونی یکی از کارهایی است که باعث قساوت قلب میگردد.

ریختن خاک در قبر توسط نزدیکان میت می باشد که این کار اصلا توصیه نمیگردد.

گفتن حرف های بیهوده و خندیدن بلند در مراسم تشییع جنازه کاری ناپسند میباشد که باید از آن اجتناب کرد.