نماز لیله الدفن یا همان نماز شب اول قبر

هنگامی که فردی از دنیا می رود خواندن نماز شب اول قبر یا لیله الدفن در شبی که میّت به خاک سپرده شده است توصیه فراوانی شده است .  زیرا آثار و برکات فراوان نماز وحشت هم برای نمازگزار و هم میّت دارد.
نماز لَیلَهُ الدّفن یا نماز شب اول قبر، از نمازهای مستحبی که در شب اول قبر برای میت خوانده و به او هدیه می‌شود. برای این نماز دو رکعتی، سه صورت نقل شده که براساس نقل مشهور، در رکعت اول بعد از سوره حمد، یک مرتبه آیه الکرسی و در رکعت دوم پس از حمد، ده مرتبه سوره قدر خوانده می‌شود و سپس ثواب آن به میت هدیه می‌شود. نماز لیله الدفن را در هر زمان از شب اول قبر (از اول شب تا صبح) می‌توان خواند؛ اما بهترین وقت آن بعد از نماز عشا است.

این نماز مستحبی چند نام دارد. از نام‌های این نماز، نماز هدیه (صلاه الهدیه) و نماز شب دفن (صلاه لیله الدفن) و نماز وحشت (صلاه الوحشه) است. به این سبب نماز وحشت نامیده شده که فردی که از دنیا رفته هنوز با عالم قبر انس ندارد و در خود احساس ترس و وحشت دارد و این نماز با فضل الهی وحشت را از او دور می‌کند. پس در واقع نماز رفع وحشت است نه نماز وحشت.

نماز لیله الدفن : دو رکعت است در رکعت اوّل حمد و آیه الکرسى و در رکعت دویّم حمد و ده مرتبه اِنّا اَنْزَلْناهُ فى لَیْلَهِ الْقَدْرِ و چون سلام دهد بگوید:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَها اِلى قَبْرِ فُلان

خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بفرست ثواب آن را به قبر فلان کس

و به جاى فلان نام میّت را ذکر کند نماز دیگر ایضاً سید بن طاوس از حضرت رسول صلى الله علیه و آله روایت کرده است که فرمود نمى گذرد بر میّت ساعتى سخت تر از شب اوّل قبر پس رحم نمائید مُردگان خود را به صدقه و اگر نیافتى چیزى که صدقه بدهى پس یکى از شماها دو رکعت نماز کند بخواند در رکعت اوّل فاتحه الکتاب یک مرتبه و قُلْ هُوَاللَّهُ اَحَد دو مرتبه و در رکعت دویّم فاتحه یک مرتبه و اَلْهیکُمُ التَّکاثُر ده مرتبه و سلام دهد و بگوید:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَها اِلى قَبْرِ ذلِکَ الْمَیِّتِ فُلانِ بْنِ فُلان

خدایا درود فرست بر محمّد و آل محمّد و بفرست ثواب این نماز را بسوى قبر این مرده فلانى پسر فلانى

پس حق تعالى مى فرستد همان ساعت هزار ملک بسوى قبر آن میّت با هر ملکى جامه اى و حُلّه اى و تنگى قبر او را وسعت دهد تا روز نفخ صور و عطا کند به نمازگذار به عدد آنچه آفتاب بر آن طلوع مى کند حسنات و بالا برده شود براى او چهل درجه مؤ لّف گوید که کفعمى نیز این نماز را به همین کیفیّت نقل کرده پس از آن فرموده که در بعض کتب دیدم که در رکعت اوّل بعد از حمد آیه الکرسى یک مرتبه و توحید دو مرتبه بخواند .

طریقه خواندن نماز میت

نماز میت، رکوع، سجود، تشهد و سلام ندارد و برای خواندن آن نیازی به وضو، غسل، تیمم یا پاکی بدن نیست هرچند رعایت شرایط سایر نماز‌های واجب بهتر است. نماز میت را می‌توان به جماعت خواند، هرچند خود مأمومین لازم است تکبیر‌ها و دعا‌ها را بخوانند.

نماز میت، واجب کفایی و از احکام بعد از مرگ است. پس از اینکه فردی از مسلمانان از دنیا رفت بر سایر پیروان این دین واجب است که متوفا را غسل داده، پس از کفن کردن بر او نماز میت بخوانند و او را دفن کنند. اگر فردی اقدام به این کار‌ها کرد، وجوب از بقیه افراد ساقط می‌شود.

* نماز میت پنج تکبیر دارد و اگر نمازگزار پنج تکبیر به این ترتیب بگوید کافی است:

بعد از نیت و گفتن تکبیر اول بگوید:

أشْهَدُ أنْ لا إِلهَ إلاَّ اللهُ وَأنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله

بعد از تکبیر دوم بگوید:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد

و بعد از تکبیر سوم بگوید:

اَلّلهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ

و بعد از تکبیر چهارم، اگر میت مرد است بگوید:

اَلّلهُمَّ اغْفِرْ لِهذا الْمَیِّتِ

و اگر زن است بگوید:

اَلّلهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَیِّتِ

و بعد تکبیر پنجم را بگوید و بهتر است بعد از تکبیر اول بگوید:

أشْهَدُ أنْ لا إِلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَأَشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسوُلُهُ أَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشْیراً وَنَذِیراً بَیْنَ یَدَی السَّاعَهِ

و بعد از تکبیر دوم بگوید:

اَلّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَبَارِکْ عَلی مُحَمَّد وَآلَ مُحَمَّد وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّد کَأفْضَلِ مَا صَلَّیْتَ وَبَارَکْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلی إبْرَاهِیمَ وآلِ إِبْرَاهِیم إنَّک حَمِیدٌ مَجِیدٌ وَصَلِّ عَلی جَمِیعِ الأَنْبِیَاءِ والْمُرْسلیِنَ وَالشُّهَداءِ وَالصِّدّیقِینَ وَجَمِیعِ عِبَادِ اللهِ الصَّالِحِین؛ و بعد از تکبیر سوم بگوید:

اَلّلهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمینَ وَالْمُسْلِماتِ الأَْحْیَاءِ مِنْهُمْ وَالأَْمْوَاتِ تَابِع بَیْنَنَا وَبَیْنَهُمْ بِالْخَیْرَاتِ إِنَّکَ مُجِیبُ الدَّعَوَاتِ إِنَّکَ عَلی کُلَّ شَیْء قَدِیر؛ و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است، بگوید:

اَلّلهُمَّ إِنَّ هَذَا عَبْدُکَ وَابْنُ عَبْدِکَ وَابْنُ أمَتِکَ نَزَلَ بِکَ وأَنْتَ خَیْرُ مَنْزُول بِه اَلّلهُمَّ إنَّا لاَ نَعْلَمُ مِنْهُ إلاَّ خَیْراً وَأَنْتَ أَعْلَمُ بِه مِنَّا اَلّلهُمَّ إِنْ کَانَ مُحْسِناً فَزِدْ فی إِحْسَانِه وَإنْ کَانَ مُسِیئاً فَتَجَاوَزْ عَنْه وَاغْفِرْ لَهُ. اَلّلهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَکَ فی أعْلی عِلِّیِّینَ وَاخْلُفْ عَلی أهْلِهِ فی الغَابِرِینَ وَارْحَمْهُ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین؛ و بعد تکبیر پنجم را بگوید. ولی اگر میت زن است بعد از تکبیر چهارم بگوید:

اَلّلهُمَّ إِنَّ هَذَه أمَتُکَ وَابْنَهُ عَبْدِکَ وَابْنتُ أمَتِکَ نَزَلَتْ بِکَ وأَنْتَ خَیْرُ مَنْزُول بِه اَلّلهُمَّ إنَّا لاَ نَعْلَمُ مِنْهَا إلاَّ خَیْراً وَأَنْتَ أَعْلَمُ بِهَا مِنَّا، اَللّهُمَّ إِنْ کَانَتْ مُحْسِنَهً فَزِدْ فی إِحْسَانِهَا وَإنْ کَانَت مُسِیئهً فَتَجَاوَزْ عَنْهَا وَاغْفِرْ لَهَا اَلّلهُمَّ اجْعَلْهَا عِنْدَکَ فی أعْلی عِلِّیِّینَ وَاخْلُفْ عَلی أهْلِهَا فی الغَابِرِینَ وَارْحَمْهَا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین.

* باید تکبیر‌ها و دعا‌ها را طوری پشت سر هم بخواند، که نماز از صورت خود خارج نشود.

* کسی که نماز میت را به جماعت می‎خواند، باید تکبیر‌ها و دعا‌های آن را هم بخواند.

اسرار نماز میت

حضرت ابی عبد اللَّه علیه السّلام فرمودند: رسول خدا صلّی اللَّه علیه و اله فرمودند: خداوند متعال پنج نماز واجب فرموده و از هر نماز یک تکبیر برای میت قرار داده است.
راوی می‌گوید: حضرت رضا علیه السّلام فرمودند: علّت این که بر میّت پنج تکبیر می‌گویند چیست؟عرض کردم: روایت می‌کنند که این پنج تکبیر از پنج نماز یومیه گرفته شده است.

حضرت فرمودند: این ظاهر حدیث است، امّا باطنش ان است که خداوند عزّ و جلّ پنج فریضه بر بندگان واجب نموده: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت‌ ، پس از هر فریضه‌ای برای میّت یک تکبیر قرار داده است و کسی که ولایت را پذیرفته پنج تکبیر گفته و ان کس که ولایت را نپذیرفته چهار تکبیر می‌گوید و به خاطر همین است که شما بر اموات خود پنج تکبیر گفته و مخالفین شما چهار تکبیر بر امواتشان می‌گویند.

ثواب خواندن این نماز

پیامبر(ص) درباره ثواب خواندن این نماز فرمود:«بر میت ساعتی سخت‌تر از شب اول قبر نمی‌گذرد. پس بر مردگان خود رحم کنید و برایشان صدقه دهید و اگر نتوانستید، دو رکعت نماز برای شخص درگذشته بخوانید. پس همان لحظه حق تعالی هزار فرشته به سوی قبر او می‌فرستد که با هر فرشته جامه‌ای و حلّه‌ای است، و تنگی قبر او را تا روز نفخ صور وسعت می‌دهد و به نمازگزار به عدد آنچه آفتاب بر آن طلوع می‌کند، حسنه عطا می‌کند و او را چهل درجه بالا می‌برد.»

احکام نماز میت

* واجب است بر هر میّت مسلمان و بالغ نماز بخوانند و بر بچّه نابالغ اگر کمتر از شش سال نداشته باشد نیز احتیاط واجب آن است که نماز بخوانند.

* نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن خوانده شود و اگر پیش از این ها، یا در بین این‌ها بخوانند باطل است، هرچند از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد.

* نماز وحشت را در هر موقع از شب اول قبر (از اول شب تا صبح) می‌شود خواند، ولی بهتر است در اول شب بعداز نماز عشا خوانده شود.

* اگر بخواهند میت را به شهر دوری ببرند، یا به جهت دیگر دفن او تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اول قبر او تأخیر بیندازند.

* در نماز میت، وضو و غسل یا تیمّم و پاک بودن بدن و لباس شرط نیست؛ ولی احتیاط مستحب آن است که تمام اموری را که در نماز‌های دیگر لازم است رعایت کنند.

* واجب است نماز میّت را رو به قبله بخوانند و نیز احتیاط واجب آن است که میّت را مقابل نمازگزار به پشت بخوابانند بطوری که سر او به طرف راست نمازگزار و پای او به طرف چپ نمازگزار باشد.

* مکان نمازگزار باید از جای میت پست‌تر و بلندتر نباشد، ولی مختصر پستی و بلندی اشکال ندارد، همچنین نمازگزار نباید از میّت دور بایستد، ولی کسانی که به جماعت می‌خوانند اگر دور باشند و به صف اتّصال داشته باشند اشکالی ندارد.

* نمازگزار باید در مقابل میّت بایستد و پرده و دیواری حائل نباشد، ولی گذاردن میّت در تابوت و مانند آن، اشکال ندارد.

* نماز میت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند و در موقع نیّت، میّت را معیّن کند مثلاً نیّت کند «نماز می‌خوانم بر این میّت قربه الی اللّه» و اگر کسی نباشد که بتواند نماز میّت را ایستاده بخواند باید نشسته بر او نماز خواند.

* هرگاه میّت وصیّت کرده شخص معیّنی بر او نماز بخواند، عمل به وصیّت او واجب است و لازم نیست از ولی اجازه بگیرد، هرچند احتیاط مستحب آن است که اجازه بگیرد.

* مکروه است بر میّت چند مرتبه نماز بخوانند، بلکه اگر یک نفر چند مرتبه بخواند محلّ اشکال است، ولی اگر میّت اهل علم و فضل و تقوا باشد مکروه نیست.

* هرگاه میّت را عمداً یا از روی فراموشی یا به جهت عذری بدون نماز دفن کنند، یا بعد از دفن معلوم شود نمازی که بر او خوانده شده باطل بوده است، واجب است با همان ترتیب به قبرش نماز بخوانند.

مستحبات نماز میت

۱. کسی که نماز میت می‎خواند با وضو یا غسل یا تیمم باشد و احتیاط مستحب آن است که در صورتی تیمم کند که وضو و غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد، یا غسل کند به نماز میت نرسد.

۲. اگر میت مرد است، امام جماعت یا کسی که فرادی بر او نماز می‎خواند، مقابل وسط قامت او بایستد و اگر میت زن است، مقابل سینه‎اش بایستد.

۳. مستحب است نماز میت را پا برهنه نماز بخواند.

۴. برای خواندن نماز میت مستحب است در هر تکبیر دست‎ها را بلند کند.

۵. فاصله او با میت به قدری کم باشد، که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد.

۶. نماز میت را به جماعت بخواند.

۷. امام جماعت تکبیر و دعا‌ها را بلند بخواند و کسانی که با او نماز می‎خوانند آهسته بخوانند.

۸. در جماعت اگر چه مأموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد.

۹. نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند.

۱۰. مستحب است پیش از نماز میت سه مرتبه بگوید: «الصَّلاه».

۱۱. نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می‎روند.

۱۲. زن حایض اگر نماز میت را به جماعت می‎خواند، در صفی تنها بایستد. خواندن نماز میت در مساجد مکروه است ولی در مسجد الحرام مکروه نیست.

برگزاری مراسم ختم جدا از آگهی ترحیم مراحل زیادی دارد که انصافا برای بازماندگان بسیار سخت است و آن‌ها را دچار مشکل می‌کند. از طی کردن فرایند کفن و دفن تا برگزاری مراسم ختم و ارائه پذیرایی ختم و ناهار ختم به مهمانان بسیار رنج‌آور است. بی‌حوصلگی و مغموم بودن خانواده متوفی نیز باعث می‌شود سنگینی بار انجام این کار‌ها بیشتر شود.همانطور که گفته شد خدمات مختلفی در حوزه مجالس ختم مورد نیاز است که ما در سایت راجعون گرد آوری کرده ایم تا شما به راحتی بتوانید به این خدمات دسترسی داشته باشید وباری از دوش شما عزیزان در آن شرایط برداشته شود. مانند : نیروی خدماتی ، ظروف کرایه ، کرایه صندلی ، اجاره حجله ، سفارش اعلامیه ترحیم، تهیه غذا ، سنگ مزار ، سفارش اعلامیه ، کارت تشکر، پک میوه  ، مداح با نی و دف ، حلوا خرما ، گل آرایی ، رزرو مسجد، کرایه اتوبوس و اجاره اتوبوس ، رزرو تالار نزدیک بهشت زهرا ، مداح و واعظ ، تاج گل ، تالار پذیرایی ، پذیرایی چای و نسکافه ،کلیپ یادبود ، گوسفند زنده ، ادای دین متوفی ، آمبولانس ، چاپ کتب و ادعیه