شیرینی مراسم ختم و مراسم عزاداری ، محرم

پذیرایی از شرکت کننده ها و مهمانان در مراسم عزاداری از ایام قدیم تا به حال مرسوم بوده است. شیرینی مراسم ختم ، محرم و ترحیم تقریبا مشابه بوده و نسبت به شیرینی های مناسبت های دیگر تفاوت دارند. شیرینی باید برای این مجالس انتخاب شود که درخور و شایسته آن باشد. برخی از شیرینی ها به صورت ناخودآگاه ما را به یاد مراسم های عزاداری انداخته و یادآور محرم می‌باشند. و اما در این مقاله می‌خواهیم به معرفی شیرینی های مخصوص مراسم ترحیم که به طور معمول با شیرینی های ایام محرم نیز یکسان است بپردازیم.

شیرینی های مخصوص مراسم عزاداری ، محرم و ترحیم

شیرینی های مخصوص مراسم عزاداری ، محرم و ترحیم تقریبا مشابه بوده و نسبت به شیرینی های مناسبت های دیگر تفاوت دارند. اغلب پای ثابت این مراسم حلوا خرما ختم و بعضی انواع دیگر شیرینی است.

معمولا در برگزاری مراسم ترحیم  و عزادری صاحبان مجلس نه فرصت تهیه و تولید محصولات مربوط به مجالس ترحیم را دارند و نه از شرایط مناسب روحی برخوردارند. برای محصولاتی که مناسب این مراسم هستند، می توان به حلوا مجلسی ، خرما مجلسی ، حلوا و خرما ختم مخلوط ، خرما مارسپانی و حلوای قیفی اشاره کرد.

مراسم عزاداری و ترحیم از سنت‌های مهم ایرانیان است که برای زنده نگه داشتن یاد گذشتگان و رفتگان برگزار می گردد. همچنین مجالس دعا و ذکر اهل بیت عصمت و طهارت نیز همیشه مورد توجه مردم بوده است. در ایران غالباً در قسمتی از محل برگزاری مجلس ترحیم در مسجد ، منزل و یا تالار ختم ، شال ترمه پهن می کنند و بر آن قرآن و گلاب پاش و صندوقی حاوی جزوه هایی مشتمل بر یک دوره کامل قرآن به نام سی پاره یا شصت پاره یا صد و بیست پاره و گاه گلدان یا گلدانهایی با گلهای سفید و شمعهای سیاه یا سفید و ظرفهای حلوا و خرما به همراه گل آرایی میز یادبود و عکس متوفی می گذارند.

تاریخچه حلوا و خرما در مراسم ترحیم و محرم

از گذشته پذیرایی از شرکت کنندگان در مراسم سوگواری معمول بوده است. خویشان و نزدیکان متوفی به مدت سه روز در تهیه غذا و فراهم آوردن برخی امکانات به خانواده او که دچار تألمات روحی شده اند، یاری می رسانند و از آنان مراقبت و به آنان مهربانی کنند. به گفته ابن بطوطه در سده هشتم، آوردن طعام به منزل صاحب عزا از رسوم معمول در هند دوره اسلامی بوده است.

اگر دقت کرده باشید، استفاده از خرما و حلوا یکی از رایج‌ترین راه‌ها و محصولات پذیرایی در مراسم ختم است؛ آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا از این مواد استفاده می‌شود؟

تأثیر حلوا و خرما در مراسم ترحیم و محرم از نظر پزشکی

علاوه بر سنتهای دیرینه ، مصرف حلوا و خرما در مراسم ترحیم نظر مثبت پزشکان را به همراه دارد. معمولا صاحبان عزا علاقه‌ای به خوردن غذا ندارند و اشتهای خود را از دست می‌دهند. به همین خاطر امکان اینکه در میزان قند خون آن‌ها نوسان به وجود بیاید زیاد است و به اصطلاح ممکن است دچار افت قند خون شوند. ابا پایین آمدن قند خون، فرد دچار اضطراب، استرس و بی‌طاقتی می‌شود. دقیقا مواردی که برای این افراد در این موقعیت بسیار مضر محسوب می‌شود.

در چنین مواقعی خوراکی‌های شیرین با بالا بردن سطح سروتونین مغز، می‌توانند به آرام شدن فرد کمک قابل توجهی کنند. سروتونین،‌ ترکیبی آرام‌بخش است که افزایش ترشح آن در مغز،‌ سبب آرامش بیشتر و کاهش استرس می شود. بنابراین سرو خوراکی‌هایی مانند حلوا و خرما در مراسم عزاداری، علاوه بر پیروی از رسم و رسوم،‌ توجیه علمی نیز دارد. از طرفی خرما و حلوا خوراکی‌های نرم و زود هضمی هم هستند و پذیرش مصرف آنها برای افرادی که از نظر روانی در شرایط چندان مساعدی به سر نمی‌برند، ساده‌تر از خوراکی‌های دیگری مانند غذاهای معمول و سنگین است.

از نظر طب سنتی، ذات غم و اندوه ، سرد است، بنابراین انسان با شنیدن خبر ناگوار دچار افت قند شده و بدنش سرد می‌شود و به گرمی نیاز پیدا می‌کند. به همین خاطر است که در فرهنگ عزاداری ما غذاهایی با طبع گرم مانند خرما، گلاب و حلوا سرو می‌شود.

انواع شیرینی های مخصوص مراسم عزاداری ، محرم و ترحیم

شیرینی های مختلفی ممکن است در مراسم های مذهبی و ترحیم استفاده شود ولی بیشترین این شیرینی ها حلوا و خرما هستند. در ادامه به برخی از شیرینی های رایج در مراسم محرم ، یا مراسم ترحیم اشاره شده است:

حلوا مراسم ختم

حلوا هم همان‌طور که می‌دانید از آرد گندم درست می‌شود. وجود روغن در پخت حلوا، ضمن آن‌که دو جهان گیاهی و حیوانی را به هم پیوند داده، نشان‌دهنده وحدت و اتحاد کیهانی نیز هست. بسته به نوع مواد اولیه استفاده شده و محل جغرافیایی پخت، حلوا می‌تواند طعم‌ها و شکل‌های مختلفی داشته باشد. البته فقط برخی از این حلوا ها در مراسم ترحیم و محرم کاربرد دارند که عبارتند از:

– حلوا تره
– حلوا دورنگ
– حلوا زعفرانی
– حلوا خرمایی

در مطالب بعدی بیشتر به انواع حلوا و طرز تهیه آن خواهیم پرداخت.

خرما مراسم ختم

خرما میوه‌ای از جنوب است. زادگاه آن را سرزمین‌های گرم میان دجله و فرات می‌دانند و یکی از خوراکی‌های اصلی در مراسم‌های آیینی آن حوالی به حساب می‌آید. خرما میوه درخت نخل است. درختی همیشه سبز که مظهری برای رستاخیز است و میوه آن را نیروبخش می‌دانند. بنابر این باورها، خرما به روان درگذشته نیرو می بخشید تا مسیر طولانی وادی مردگان را بپیماید.

خرما دارای ۲۵ درصد ساکارز، ۵۰ درصد گلوکز و مواد آلبومینوئیدی، پکتین و آب می‌باشد. به‌علاوه دارای ویتامین‌های مختلف مانند ویتامین A,B،C,E و مقداری املاح معدنی می‌باشد.

معمولا خرما را با افزودنی هایی مثل نارگیل یا حلوا تزئین می شود. در انتهای این مطلب انواع تزئینات حلوا و خرما آورده شده است.

میشکا ( میکادو )

میشکا که میکادو هم نامیده می شود از خانواده ویفرها محسوب می شود. این شیرینی نوعی حلوا است که از پودر پسته، خمیر فندق، نان میکادو، پودر شکر، شکلات و … تشکیل شده است. میکادو یکی از شیرینی‌هایی است که برای نذری و خیرات مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توانید آن را به عنوان نذری آماده کنید.

برشتوک

برشتوک از شیرینی‌های سنتی و اصیل ایرانی است که با آرد و بدون نیاز به فر درست می‌شود. بر اساس نوع آردی که مصرف می‌شود به نام برشتوک گندم و برشتوک نخودچی خوانده می‌شود. مواد آن را آرد نخودچی یا آرد گندم، روغن، شکر یا پودر قند و هل تشکیل می‌دهد.

ما ایرانی‌ها معمولا در مجالس سوگواری از این شیرینی برای پذیرایی مهمان‌‌ها زیاد استفاده می‌کنیم.