آداب شرکت در مراسم ختم

مراسم سوگواری و آداب رفتن به ختم

انسان موجودی اجتماعی و عاطفی است و نیاز به دیگری برای نیازهای گوناگون،امری طبیعی در ساختار نظام دنیوی به شمار می‌رود. این نیاز به ویژه درزمان‌های بحرانی و بروز مصیبت بسیار تشدید می‌شود و انسان گاه چنان به دیگری نیاز پیدا می‌کند که نوزادی به مادر. برخی‌ها با قدرت درونی خود می‌توانند شرایط بحرانی را از سر بگذرانند، ولی باز به یاری دیگران نیازمندند، همانند کودکی که تازه راه افتاده است. در مصیبت‌ها انسان با توجه به روحیه و رویه متفاوت خود نیازمند یاری دیگران است. از این رو در زمان فوت، خویشاوندان نزدیک در کنار خانواده متوفی می مانند و به تسلی دادن آنها مشغولند اما باید نکاتی را در نظر داشت و آداب شرکت در مراسم ختم که این کنار هم بودن، یاری رسان باشد و باری بر دوش خانواده متوفی قرار ندهد. مراسم ختم یکی از سنت‌های ایرانی اسلامی است که از گذشته تا به حال برگزاری آن میان ایرانیان رایج بوده است که اجرای درست آداب مراسم ختم موجب تسلی خاطر بازماندگان و وجهه اجتماعی آنها خواهد شد.

امام صادق (ع)در مجلس گروهی عزادار وارد شد و خطاب به آنان اظهار داشتند: پروردگار، مصیبت وارد شده بر شما را جبران فرموده، به جبران صبر و تحملتان پاداش خوبی به شما داده و شخص متوفی را نیز در سایه رحمت خویش قرار دهد. سپس از مجلس خارج شدند. 

 این روایت نشان میدهد که مراسم ترحیم باید به سادگی برگزار شود و تا جایی که ممکن است از تکلف صاحبان عزا کاسته شود. درست نیست افراد مصیبت زده که نیازمند همدری و آرامش روحی هستند دغدغه تهیه غذا و پذیرایی از میهمانان را داشته باشند.! امام صادق (ع) می فرماید: ”غذا خوردن نزد مصیبت دیدگان از رفتار و کردار زمان جاهلیت است و سنت اسلامی آن است که غذای آنان از سوی دیگران فراهم شود، همان گونه که پیامبر(ص) در مورد جعفر بن ابی طالب، چنین رفتاری را در پیش گرفت.

رسم قدیم برای شرکت در مجلس ختم

آداب شرکت در مراسم ختم در ایران قدیم نیز چنین بوده است که تا هفت روز از خانه صاحب عزا دودی بلند نمی شده و بستگان و همسایگان برای آنها غذا می بردند و اجازه می دادند آنها در خلوت و آرامش به دلتنگی و عزاداری خود برسند .
در این صورت اگر میخواهید طبق رسوم گذشته برخورد کنید و این برخورد را مناسب میدانید یکی از بهترین کارها کمک به صاحبان عزا در پذیرایی و یا ارسال مبلغی به عنوان کمک برای برگزاری مراسم استجالب است بدانید این آیین همچنان در میان اقوام لر و بختیاری ایران مرسوم است.
مراسم امروزی که شامل ختم و شب هفت است معمولا در مسجد برگزار می شود و با میوه ، خرما و حلوا از میهمانان پذیرایی میشود.

آداب شرکت در مراسم ختم

فقدان یک عزیز همیشه سخت و دردناک است، در روزهای اول فوت هر کس، نزدیکانش در غم از دست دادن عزیز خود در شوک هستند، در این زمان وظیفه افراد دیگر مخصوصاً دوستان و آشنایان است که در کنارشان باشند و آلام و دردهای آنها را تسکین دهند. یکی از کارهایی که برای کم کردن درد و آلام خانواده عزیز در گذشته انجام می شود برگزاری مراسم ختم یا مراسم ترحیم است. برای شرکت در این مراسم آدابی وجود دارد که رعایت کردن آن، همراهی با خانواده صاحب عزا را نشان می دهد . آشنایان و بستگان برای یادبود مرحوم دسته های گل می برند که هم نشان دهنده احترام و همدری است و هم ماندگار بودن خاطرات متوفی را به صاحبان عزا یادآور می شود.

۱٫ رعایت سکوت : این مجالس با تلاوت قرآن آغاز میشود و چنانکه همه می دانیم شایسته است که به هنگام قرائت قرآن سکوت کرده و تا جایی که ممکن است سخن نگوییم. پس از قرائت قرآن، یک روحانی سخنرانی می کند و مرگ و قیامت را به همه یادآوری میکند که هم تسلی برای بازماندگان است که بدانند این مسیری اجتناب ناپذیر است و هم به دیگران یادآور میشود که همه رفتنی هستند و قیامت و معاد آنچنان که تصور می شود دور نیست.

۲٫ همراه نبردن کودکان : در هنگام سخنرانی برای حفظ احترام مجلس و صاحب عزا باید سکوت کرد. بهتر است تا آنجا که ممکن است از آوردن کودکان به این نوع مجالس به خاطر آرامش و جلوگیری از سر و صدا خودداری کنیم. ضمن این که با توجه به حال و هوای مجلس و نوحه و زاری که معمولا در این مراسم متداول است، جو مجلس برای کودکان نیز مناسب نیست و ممکن است از نظر روحی آسیب ببینند.

۳٫ پرهیز از لبخند زدن : موقع احوالپرسی با صاحب عزا یا دیگر حاضرین در مراسم ، لبخند نزنیم و با دیگران در مورد مسائل خنده ‌دار سخن نگوییم و از حرف های بی ‌مورد پرهیز کنیم.

۴٫ حضور داشتن برای مدت موجه و نه طولانی : از نشستن‌های طولانی و غیبت پشت سر شخص فوت شده بپرهیزیم که چنان که از قدیم گفته اند دست او از دنیا کوتاه است و دیگر حضور ندارد تا بتواند از خودش دفاع کند. شنیدن این گونه سخنان ممکن است موجب آزار بازماندگان باش.  بنا بر ‌این سکوت و همدردی می‌تواند بهترین تسلی دل برای داغدیدگان باشد. 

به طور خلاصه باید مراسم ترحیم را به سادگی برگزار کرد و آشنایان و دوستان به ابراز همدردی با صاحبان عزا بسنده کنند و اگر به دلایلی چون برگرداندن آرامش روحی ، تصمیم به حضور بیشتر در کنارآنان دارند،نباید به خانواده مصیبت دیده این اجازه را بدهند که برای پذیرایی از آنها دچار تکلف و دردسر شود.

۵٫ لباس مشکی و تا حد امکان پوشیده : در مراسمات بخصوص روز اول تا چهلم سعی شود طبق فزهنگ مردم ایران لباس مشکی استفاده شود. تا در میان مجلس نما و ظاهری متفاوت نداشته باشید. این نوع پوشش در این مراسم از جمله موارد همدردی با خانواده متوفی محسوب میشود.

۶٫ آراستگی و نه آرایش : برای خانم ها لازم است این مورد به دقت رعایت شود که از داشتن آرایش تا حد امکان خودداری کنید.البته مرتب و آارسته بودن متعادل خود از مهم ترین آداب شرکت در مراسم است اما نه آنچنان که در مهمانی ها و جشن ها آراسته باشند ، این مورد دور شدن از دل و شرایط نامناسب خانواده متوفی به نظر میآید.

به طور کلی رعایت مواردی که باعث جلب توجه در این مراسمات شود بهتر است حذف شوند تا کمترین خاطره ی منفی در ذهن اطرافیان متوفی در شرایط سخت باقی نماند.

۷٫ همراه داشتن تحفه ای برای میزبان : و در آخر یکی از آدابی که عموما برای شرکت در هر مراسم و مهمانی به عنوان احترام به میزبان انجام میشود همراه داشتن وسیله ای مناسب با آن مجلس است . که در این مراسم به جای شیرینی و شکلات از دسته گل یا تاج گل  استفاده میشود. بخصوص برای اقوام نزدیک تر و صمیمی تر که این مورد یکی از وظایف آنها تلقی میشود. هرچند رعایت حتمی این مورد لزومی ندارد.

امیدورام بهره کافی را از این مقاله برده باشید