احادیثی پیرامون مرگ
مرگ واقعیتی قطعی و غیرقابل انکار برای هر موجود زنده است، که خداوند چشیدن طعم آن را به عنوان یک قانون کلّی بیان نموده است. مرگ نخستین منزلگاه از منازل آخرت و آخرین منزل از منازل دنیاست؛ خوشا به حال آن کسی که به هنگام فرود آمدن در نخستین منزلگاه، مورد اکرام واقع گردد و در آخرین منزلگاه خود در دنیا نیکو مشایعت شود. در این مقاله احادیثی پیرامون مرگ از بزرگان دین گردآوری شده است.
پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم
- القبرُ أَوّلُ مَنزلٍ مِن مَنازلِ الآخرهِ.
قبر آدمی اولین منزل از منازل آخرتی او است. (شهابالاخبار، ص ٧٩)
- مَن تَرقَّبَ المَوتَ تَرَکَ اللّذّات.
کسی که همواره به یاد مرگ باشد از هوی و هوسها چشمپوشی میکند. (شهابالاخبار، ص ١۴۶)
- أقَلَّ الذُّنوبَ یَهِنْ عَلیکَ المَوْتُ.
کمتر گناه کن تا مردن بر تو آسان گردد. (شهابالاخبار، ص ٣٠٩)
- لایَتَمنّی أحَدُکُمُ المَوتَ لِضُرٍّ نَزَلَ بِه.
هیچ یک از شما نباید به خاطر درد و محنتهایی که به او میرسد تمنّای مرگ کند. (شهابالاخبار، ص ٣۵١)
- مُعترکُ المَنایا مابینَ السِّتِّینَ الی السَّبعین.
بیشترین مرگ و میرها، بین شصت تا هفتاد سالگی است. (شهابالاخبار، ص ٨٢)
امیرالمؤمنین علی علیهالسلام
- عَجِبْتُ لِمَنْ نَسِیَ الْمَوْتَ وَ هُوَ یَرَی مَن یَموتَ!
در شگفتم از کسی که مرگ را فراموش میکند در حالی که دارد مردگان را میبیند! (نهجالبلاغه، کلمه ١٢١)
- نِسیانُ المَوتِ صُداءُ القُلوب.
از یاد بردن مرگ، در اثر زنگار گرفتن دلها است (گناهان زیاد، مرگ را از یاد انسان میبرد) (مواعظ عدیه، ص ٢۴) - اُذکُروا إِنْقطاعَ اللّذّاتِ وَ بقاءَ التَّبِعات!
آن ساعتی که دیگر خوشیها برای همیشه پایان مییابد و تنها تبعات و اثرات شوم گناهان بر جای میماند! همواره به یاد داشته باشید (هیچ وقت مرگ را فراموش نکنید). (نهجالبلاغه، کلمه ۴٢۵)
- وَاللهُ اِنَّهُ لَیَمنَعُنی مِنَ اللَعِبِ ذِکرُالمَوتِ.
به خدا سوگند یاد و خاطره مرگ است که مرا از سرگرمیها و بازیهای دنیا باز میدارد. (نهجالبلاغه، خطبه ٨٣)
- النَّاسُ نِیَامٌ فَإِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا!
مردم در خوابند، همین که مُردند بیدار میشوند! (لئالیالاخبار، ج ۴، ص ٢۵۴)
- اِنَّ ﭐلمَرْءَ إِذا هَلَکَ قالَ النّاسُ ماتَرَکَ؟ وَ قالَتِ المَلائِکَهُ ما قدَّم؟
زمانیکه انسانی میمیرد مردم میگویند برای بعد از خود چه گذاشت؟ و ملائکه میگویند برای پیش از خود چه فرستاد؟ (نهجالبلاغه، خطبه ٩۴)
- اِنَّ لِلّهِ مَلَکاً یُنادی کُلَّ یَومٍ: لِدوا لِلموَتِ وَاجْمَعوا لِلفَناءِ وَ ابْنُوا لِلخرابِ!
خداوند فرشتهای دارد که هر روز ندا میکند: برای مردن، بچه بزایید و برای فنا شدن، مال جمع کنید و برای ویرانی، عمارت بسازید! (در دنیا هیچ کس و هیچ چیز باقی نمیماند.) (نهجالبلاغه، کلمه ١٢٧)
- لِکُلِّ دارٍ بابٌ وَ بابُ الآخرهِ اَلمَوتُ.
هر خانه و سرائی درِ ورودی دارد، درِ ورودی آخرت، مرگ است. (شرح ابن ابیالحدید، ج ٢٠، ص ٣۴۵)
- عَجِبتُ لِمَن یَری اَنَّه یَنْقُصُ کُلَّ یومِ فی نَفسِه وَ عُمرِهِ وَ هُوَ لایَتأَهَّبُ لِلموَتِ!
تعجب میکنم از کسی که کمبود و نقصان را هر روز در جان و عمر خود دارد میبیند ولی خود را برای مردن آماده نمیکند! (نهجالبلاغه، کلمه ۴۵)
- اِنَّ الَقَبر یُنادی کُلَّ یومٍ: اَنابَیْتُ الغُربَهِ اَنَابَیْتُ التُّرابِ، اَنَابَیْتُ الوَحشَهِ اَنَابَیْتُ الدُّودِ والهوامِّ!
قبر آدمی هر روز ندا میکند: منَم خانه غربت، منَم خانه تُربت، منَم خانه وحشت، منَم خانه کِرم و مور! (بحار، ج ٧٧، ص ٣٨٨)
- زوروا مَوتاکُم فَاِنَّهم یَفرَحونَ بِزیارَتِکم.
مردگان (اهل قبور) خود را زیارت کنید، آنها با دیدار شما خوشحال میشوند. (خصال، ج ٢، ص ١۵٩)
- یا ابنَ آدم! کُنْ وَصِیَّ نَفسِک وَ اعمَلْ فی مالِکَ ماتُؤثِرُ أَن یُعمَل فیهِ مِن بَعدِک.
ای آدمیزاد! تو خود وَصیّ خود باش و هرچه دوست داری که بعد از خودت در مال تو عمل کنند خودت امروز بدان عمل نما. (نهجالبلاغه، کلمه ٢۴۶)
امام حسن مجتبی علیهالسلام
- إِسْتَعِدَّ لِسَفَرِکَ وَ حَصِّلْ زادَکَ قَبْلَ حُلُول أَجَلِکَ.
برای سفرت، خود را آماده کن و توشه راهت را پیش از فرا رسیدن ساعت مرگ خود فراهم نما. (منتهیالآمال، «علمیه اسلامیه»، ج ١، ص ٢٣٣)
امام زینالعابدین علیهالسلام
- إنَّ القَبْرَ رَوضَهٌ مِن ریاضِ الجَنَّهِ اَوحُفْرَهٌ مِن حُفَرِ النیّران.
قبر آدمی یا بوستانی از بوستانهای بهشت است و یا گودالی از گودالهای جهنم. (بحار قدیم ج ٣، ص ١۵١ ـ کتاب «الحدیث»، ج ٣، ص ١٢۴)
- اَلموَتُ لِلمؤمِنِ کنَزْعِ ثیابٍ وَ سِخَهٍ وَ فکِّ قُیودٍ و اَغلالٍ ثقیلهٍ وَ الاِستبدال بِأَفخَرِالثّیابِ وَ أَطیَبِها رَوائح.
مرگ برای مؤمن همانند بیرون آوردن لباس چرکین از تن و باز کردن غُل و زنجیرهای سنگین است و به جای آن فاخرترین لباسها را با خوشبوترین رایحهها بر تن کرده است. (المحجَّهالبیضاء، ج ٨، ص ٢۵۵)
- إنَّ القَبْرَ رَوضَهٌ مِن ریاضِ الجَنَّهِ اَوحُفْرَهٌ مِن حُفَرِ النیّران.
قبر آدمی یا بوستانی از بوستانهای بهشت است و یا گودالی از گودالهای جهنم. (بحار قدیم ج ٣، ص ١۵١ ـ کتاب «الحدیث»، ج ٣، ص ١٢۴)
امام محمدباقر علیهالسلام
- لَقِّنوا مَوتاکُم عِندَ المَوتِ شَهادَهَ أن لاالهَ الاّ اللهُ وَ الِولایَه.
مردگان خود را در وقت احتضار، شهادت «لااله الا الله» و «ولایت اهلبیت» علیهمالسلام را به آنها تلقین کنید. (وسائل، ج ٢، ص ۶۶۵)
- إنَّ المُؤمِنَ یَبْتَلی بِکُلِّ بَلِیَّهٍ وَ یَموتُ بِکُلّ میتَهٍ اِلاّ اَنَّهُ لایَقتُلُ نَفسَه.
مؤمن به هر بلائی گرفتار میشود و به هر نوع مرگ و میری از دنیا میرود اما (هیچ وقت) دست به انتخار و خودکشی نمیزند. (فروع کافی، ج ٣، ص ١١٢)
- اذا بَلَغَ الرّجُلُ اَربَعینَ ناداهُ مُنادٍ مِن السَّماءِ: دَنا الرَّحیلُ فَاَعِدَّ لَهُ زاداً.
انسان که به چهل سالگی رسید مُنادی از آسمان او را ندا میکند: دیگر وقت رحلت کوچ کردن نزدیک شده، ساز و برگی برایش آماده کن. (احقاقالحق، ج ١٢، ص ١٨٨)
- اَلمَوتُ هُوَ الَّذی یأتیکُم کُلَّ لَیلَهٍ اِلاّ اَنَّه طَویلٌ مُدَّتُهُ لایُنتَبَهُ مِنهُ اِلاّ یَومَ القیامه.
مرگ همان (خواب) است که هر شب به سراغ شما میآید الّا آن که زمانش طولانی و بیداری آن در روز قیامت خواهد بود. (معانیالاخبار، ج ٢، ص ١٩۶)
- اَینَ الّذینَ کانوا أطولَ أعماراً مِنکُم وَ أَبْعَدَ آمالاً؟!
کجایند آن کسانی که عمرشان از شما بیشتر بود و آرزوهای دور و درازتری از شما داشتند؟! (تحفالعقول، ص ٣٠٩)
- اَکثِر ذِکْرَ المَوتِ فَإِنَّهُ لَم یُکثرْ انسانٌ ذِکرَ المَوتِ اِلاّ زَهِدَ فیالدّنیا.
زیاد به یاد مردن باش، کسی که زیاد به یاد مردن باشد مسلّماً از دنیا قطع علاقه خواهد کرد. (بحار، ج ٧٣، ص ۶۴)
- لَن یَنجُوَ عَنِ المَوتِ غَنِیٌّ بِمالِهِ وَ لا فَقیرٌ لِاِقلالِه.
نه آدم ثروتمند میتواند با مال خود از مرگ رهائی یابد و نه فقیر تنگدست به خاطر بینواییاش راه نجاتی از آن خواهد داشت. (مواعظ صدوق، ص ١٠٣)
امام جعفرصادق علیهالسلام
- اَکثِرِالزّادَ فَإنَّ السَّفَر بَعیدٌ!
همراه خود توشه و ساز و برگ را زیاد بردار که سفر، طولانی و دور و دراز است! (بحار، ج ١٣، ص ۴٣٢)
- إِنْ کَانَ الْمَوْتُ حَقّاً فَالْفَرَحُ لِمَاذا؟!
اگر مردن حق است پس این همه طَرَب و مستی چرا؟! (بحار، ج ٧٣، ص ١۵٧)
- لَو رَأیتَ مَسیرَالأجَلِ لَأَلهاکَ عَنِ الأَمل.
تو اگر مسیر مرگ خود را میدیدی مسلماً از هر چه آرزو داشتی چشمپوشی میکردی. (تحفالعقول، ص ۴٢١)
- اِنَّ بَینَ الدّنیا وَ الآخرهِ الْفَ عَقَبَهٍ أَهوَنُها وَ أیسَرُها اَلموتُ!
میان دنیا و آخرت هزار گردنه است که کوچکترین و آسانترین آنها مرگ است! (من لایحضر، ج ١، ص ١٣۴)
- اَلمَوتُ لِلمؤمِنِ کَأَطیَبِ ریحٍ یَشُمُّهُ فَیتَنَفَّسُ لِطیبه فَیَقَعُ التَّعَبُ وَ الأَلَمُ کُلُّهُ عَنهُ.
مرگ برای مؤمن همانند خوشبوترین رایحهای است که به مشمام او میرسد. بوی عطرآگین آن را استشمام میکند و (برای همیشه) از هر گونه درد و محنت آسوده میگردد. (المحجَّهالبَیضاء، ج ٨، ص ٢۵۶)
- یَعیشُ الناسُ بِاِحسانِهِم اَکْثَرَ مِمّا یَعیشونَ بِأعمالِهم وَ یموتونَ بِذُنوبِهم اَکثَرَ مِمّا یَموتونَ بِآجالِهِم.
مردم با احسان و نیکوکاریشان بیش از عمر طبیعی خود زندگی میکنند و (نیز) با معصیت و گناهانشان بیش از کسانی که با مرگ طبیعی خود میمیرند از دنیا خواهند رفت. (بحار، ج ۵، ص ١۴٠)
- إنَّ المَوتَ هُوالمِصفاهُ یُصَفِّی المُؤمنینَ مِن ذُنوبِهم فَیکونُ آخِرَ اَلَمٍ یُصیبُهُم وَ کفّارهُ آخِرِ وِزرٍ عَلَیهم.
مرگ عبارت از پالایشگاهی است که مؤمنان را از گناهان پاک و تصفیه میکند و این آخرین دردی است که آنها احساس خواهند کرد و کفّاره آخرین خطا و گناهانشان خواهد بود. (المحجّهالبیضاء، ج ٨، ص ٢۵۶)
- إنَّ المَیِّتَ لَیَفرَحُ بِالتّرَحُّمِ عَلَیهِ وَ اِلاستِغفارِ لَهُ کَما یَفرَحُ الحَیُّ بِهَدِتَّهٍ تُهدی اِلیه.
شخص مرده از ترحم و طلب مغفرت برای او خوشحال و مسرور میشود همان گونه که یک آدم زنده از دریافت یک هدیه شاد و خوشحال میگردد. (وسائل، ج ٢، ص ۶۵۵)
- مَن کان کَفَنُهُ مَعَهُ فی بَیتِهِ لَم یُکتَبْ مِنَ الغافِلین و کانَ مأجوراً کُلّما نَظَر اِلَیه.
کسی که کفنش در منزل به همراه خود دارد نام او در زمره «غافلان» نوشته نمیشود و هر بار که به آن نظر میکند برایش اجر و حسنه ثبت میگردد. (المحجّهالبیضاء، ج ٨، ص ٢۴٢)
امام رضا علیهالسلام
- مَن ذَکَر المَوتَ وَ لَم یَسْتَعِدَّ لَهُ فَقَدِ استَهْزَأَ بِنَفسِه!
کسی که از مردن یاد میکند ولی خود را برای آن آماده نمیکند در حقیقت خود را مسخره کرده است! (مواعظ عددیه، ص ٢٠٠)
امام هادی علیهالسلام
- اُذکُر مَصرَعَکَ بَینَ یَدَیْ اَهلِکَ وَ لاطَبیبَ یَمنَعُکَ ولاحَبیبَ یَنفَعُکَ!
به یاد ساعت جان دادن خود در میان خانوادهات باش که نه از طبیب دیگر کاری ساخته است و نه دوست و آشنائی است که به داد تو برسد! (بحار، ج ٧٨، ص ٣٧٠)
بیشتر ببینید : سفارش تاج گل
بیشتر ببینید : سفارش سنگ قبر
دیدگاهتان را بنویسید