زندگی پس از مرگ و تا شروع قِیامت از نظر قران چگونه است؟

مساله بقاى روح بعد از مرگ انسانها از جمله مسائل و معارف اسلامى بوده، همه مسلمین اعم از شیعه و سنى و همه متکلمین اسلامى اعم از فرقه شیعه و معتزله و حتى اشاعره و … این حقیقت را از دیدگاه اسلام و قرآن و احادیث پذیرفته ‏اند. آیات متعدد قرآن مجید، به صراحت‏ حکایت از بقای روح پس از مرگ می‏کند. در این آیات انسان در مرتبه بعد از مرگ تا قیامت از نوعی حیات برخوردار است. گروهی از نعمت های الهی برخودار هستند و دسته ای گرفتار عذاب های برزخی؛ تفصیل این اجمال را در روایات رسیده از پیامبر اکرم (ص) و ایمه اهل البیت علیهم السلام به دست می اوریم (بحارالانوار، ج ۶، ص ۲۰۲ به بعد، احوال برزخ و….).

انسان به دو دلیل به تحقیق درباره معاد و زندگی پس از مرگ علاقه مند است؛ اول، انسان ذاتا علم دوست و حقیقت جو است، به ویژه درباره آنچه با زندگی او ارتباط دارد و معاد از این گونه موضوعات است. انسان می خواهد بداند که آیا زندگی اش با مرگ پایان می یابد یا پس ازآن زندگی دیگری خواهد داشت؟کیفیت انتقال از این زندگی به آن زندگی چگونه است؟ زندگی آن دنیا چند مرحله ای است؟ آیا لوازم و وسایل مورد نیاز آن دنیا را باید در همان جا تهیه نمود یا اینکه زندگی این جهان، مقدمه و زمینه ساز خوشی ها و ناخوشی های آن جهان است و به تعبیری این دنیا مزرعه آخرت است؟ پاسخ به این پرسشها است که می تواند عطش حقیقت جویی آدمی را تا حدی فرو نشاند.

دوم، شناخت غایت و هدف زندگی برای انسان از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا در شکل گیری فعالیت ها و اعمال انسان نقش مهمی دارد. انسانی که مرگ را پایان زندگی خود می داند، رفتار خود را به گونه ای تنظیم می کند که به هر طریق ممکن نهایت لذت را در این دنیا ببرد و تنها نیازها و خواسته های زندگی دنیوی خود را تامین کند. اما کسی که به زندگی جاودانه اعتقاد دارد، برنامه زندگی دنیوی خود را به گونه ای سامان می بخشد که هر چه بیشتر برای زندگی جاودانه اش سودمند باشد و از سوی دیگر، سختی ها و ناکامی های زندگی دنیا، او را دلسرد و ناامید نمی کند و پیوسته در راه کسب سعادت و کمال ابدی می کوشد.

امروزه انجمن تحقیقات روحی در اروپا و امریکا به بقاء محفوظات بعد از مرگ اذعان دارند اگر چه در جاودانگی او تردید دارند. به هر تقدیر حالات همه افراد در عالم برزخ یکسان نیست گروهی متنعم، گروهی معذب، دسته ای در حالت خواب و در این حالت مانند خواب های پریشان یا شیرین از عالم برزخ بهره مند می شوند؛ کسانی که در کفر محض هستند در عذاب های برزخی گرفتارند، مومنین خالص هم در نعمت های ان بهره مند هستند و دسته های دیگر از بشر به تناسب اعمال و عقاید هم از نعمت ها و هم از نقمت ها بی نصیب نیستند. همچنین در مقاله آخرت از دیدگاه ادیان مختلف می توانید نظر سایر ادیان را در مورد مرگ و زندگی پس از مرگ مطلع شوید.

از جمله آیات قران کریم می توان به آیاتی اشاره کرد که در راه خدا به شهادت رسیده اند مانند:

(وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی سَبیلِ اللّهِ اَمْواتٌ بَلْ اَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ) (سور ه بقره، آیه 154 )

(و به انها که در راه خدا کشته می‌شوند، مرده نگویید! بلکه انان زنده‌اند،ولی شما نمی‌فهمید.)

(وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی سَبیلِ اللّهِ اَمْواتًا بَلْ اَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُو) (سور ه ال عمران، ایه 169)

((ای پیامبر!) هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه انان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.)

و همچنین بیان شهید، سور ه یاسین که بعد از مرگ فرمود:

(قیلَ ادْخُلِ الْجَنَّهَ قالَ یا لَیْتَ قَوْمی یَعْلَمُونَ) (سوره یاسین، ایه ۲۶)

((سرانجام او را شهید کردند و) به او گفته شد: )وارد بهشت شو!( گفت: )ای کاش قوم من می‌دانستند … )

(بِما غَفَرَ لی رَبّی وَ جَعَلَنی مِنَ الْمُکْرَمینَ) (سوره یاسین، ایه ۲۷)

(که پروردگارم مرا امرزیده و از گرامی‌داشتگان قرار داده است)

و ایات فراوان دیگر مثل:

(حَتّی اِذا جاءَ اَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبّ‌ِ ارْجِعُونِ) (سوره مومنون، ایه۹۹)

((انها همچنان به راه غلط خود ادامه می‌دهند) تا زمانی که مرگ یکی از انان فرارسد، می‌گوید: )پروردگار من! مرا بازگردانید ! )

(لَعَلّی اَعْمَلُ صالِحًا فیما تَرَکْتُ کَلاّ اِنَّها کَلِمَهٌ هُوَ قایِلُها وَ مِنْ وَرایِهِمْ بَرْزَخٌ اِلی‌ یَوْمِ یُبْعَثُونَ)(سوره مومنون، ایه ۱۰۰)

(شاید در انچه ترک کردم (و کوتاهی نمودم) عمل صالحی انجام دهم!( (ولی به او می‌گویند:) چنین نیست! این سخنی است که او به زبان می‌گوید (و اگر بازگردد، کارش همچون گذشته است)! و پشت سر انان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند ! ).

---