چه چیزهایی از میت در قبر بگذاریم ؟

آداب و رسوم دفن مردگان در کشورهای مختلف

آداب و رسوم بخش غیرقابل انکار موجودیت اجتماعی انسانی هستند و در واقع بازتاب تجربیات انسانی محسوب می‌شوند. سنت‌ها قسمتی از فرهنگ یک جامعه بوده که تقریبا همه موضوعات زندگی را شامل می‌شوند. افراد در هر نقطه از این کره خاکی سنت‌های مختلفی در زندگی دارند که برخی از این موارد را از نیاکان به ارث برده‌اند و برخی دیگر نیز تحت تاثیر زندگی امروزی بشر ایجاد شده‌اند. در مورد دفن میت نیز آدابی وجود داد. در فرآیند دفن، افراد به منظور ارتباط با ارزش‌های دینی و ایجاد آرامش روحی مرحومان، اقدامات مختلفی را انجام می‌دهند. به همراه داشتن برخی وسایل در قبر می تواند برای آرامش روح و روان میت بسیار تاثیرگذار باشد. در این مقاله به بررسی وسایلی که همراه میت در خاک می گذارند، خواهیم پرداخت. برخی امور مستحبی برای دفن میت علاوه بر واجبات وجود دارد که انجام آن توسط نزدیکان میت می تواند در حال و اوضاع میت بسیار موثر واقع شود.

از جمله وسایلی که در قبر به همراه میت دفن می کنند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گذاشتن جریدتین یا دو چوب تر
• گذاشتن برخی آیه ها و ذکر ها همراه میت در قبر
• کفن کردن میت با لباس احرام
• گذاشتن دستمالی که با آن اشک هایی که برای عزای حسینی پاک شده است.
• گذاشتن تسبیح و تربت امام حسین

گذاشتن تسبیح در قبر

از دیگر وسایلی که همراه میت در خاک می گذارند، تسبیح می باشد. در کتاب های فقه، احادیث بسیار زیاد و روایت هایی در مورد اعتبار و ارزش معنوی تسبیح وجود دارند. در صورتی که تسبیح از تربت قبر امام حسین باشد، قرار دادن چند دانه از آن بر روی پیشانی و زیر گونه و صورت میت در قبر بسیار ثواب داشته و می تواند موجب رفع بلا شود.

گذاشتن ذکر برای نجات عذاب در قبر

دلیل گذاشتن ذکر برای کاهش شدت عذاب قبر می باشد. ذکر را در مواقعی می توان داخل قبر گذاشت که اطمینان کافی را از محفوظ ماندن ذکر و دعا از هرگونه آلودگی و نجاست داشت.  گذاشتن ذکر در قبر موجب تخفیف در شدت عذاب قبر شده و موجب آرامش روح فرد متوفی می گردد.

گذاشتن دعای معراج در قبر

دعای معراج دارای ثواب و فضیلت های بسیار زیادی می باشد. در صورت گذاشتن دعای معراج در قبر سکرات موت بر وی آسان می شود.

گذاشتن آیت الکرسی در قبر

آیت الکرسی از دیگر وسایلی است که همراه میت در خاک گذاشته می شود. آیت الکرسی موجب کاهش فشار قبر می شود.

گذاشتن تربت کربلا در کفن میت

گذاشتن تربت کربلا در کفن میت، یکی از وسایل در قبرگذاشته می شود. گذاشتن تربت کربلا در کفن میت، اقدامی با اهمیت و ارزش در فرآیند قبر گذاری است که در برخی از جوانب دینی و فرهنگی به ویژه در اسلام، یکی از سنت هایی است که ائمه ی اطهار هم به آن سفارش کرده اند.  این عمل نه تنها به عنوان یک عنصر مراسمی در زمینه دفن جنازه محسوب می‌شود، بلکه از منظر مذهبی نیز با اهمیت ویژه‌ای همراه است.

در برخی از روایات در ارتباط با وسایلی که همراه میت در خاک می گذارند، آمده است که:
در وقت غسل دادن جنازه، تربت را با آب کافور مخلوط کنید، سپس  میت را با آن غسل دهید. همچنین زمانی که جنازه را کفن می کنید، مقداری از تربت را بر روی سینه و پیشانی او بمالید و یا در کفن او به همراه میت دفن کنید.

در روایت دیگری آمده است که بین دو چشم میت، مقداری از تربت امام حسین را بریزید، این کار موجب حفظ امنیت میت در قبر می شود.

گذاشتن قرآن در قبر

گذاشتن قرآن در قبر امری که در اسلام به دلیل تقدس قرآن و اهمیت حفظ حرمت آن، مورد توجه و بحث قرار گرفته است. آیت الله سبحانی در مورد گذاشتن قرآن در قبر گفته است: دفن قرآن همراه میت استحباب ندارد، بلکه ممکن است اشکال نیز داشته باشد.
در برخی روایات نیز آمده است که: دفن قرآن به همراه میت و یا نوشتن آیه هایی از آن بر روی کفن میت، در مواقعی که موجب هتک حرمت نباشد و احتمال نجس شدن آن وجود نداشته باشد، اشکالی ندارد. حضرت امام خمینی هم در همین راستا فرموده اند که: اگر کسی وصیت به دفن قرآن به همراه خودش کرده باشد، گذاشتن قرآن در قبر جایز است.

کفن کردن میت با لباس احرام

کفن کردن میت با لباس احرام در فرآیندی مقدس و مستحب است و این عمل به عنوان یک عبادت و وظیفه مهم در اسلام، با احترام و آرامش انجام می‌شود. لباس احرام که در زندگی مرحوم پوشیده شده است و به نمادی از تقوا و تعبد نزد خداوند تبدیل شده است، برای کفن‌گذاری مرحوم انتخاب می‌شود. مستحب است که جنس کفن از پنبه و به رنگ سفید باشد، ولی بهتر است از پارچه ی قرمز یمنی که معروف به برد یمانی است، باشد.

دفن دستمالی که شخص با اشکش را برای امام حسین پاک کرده

یکی از وسایلی که هنگام دفن کردن میت همراه او میگذارند دفن دستمالی است که با آن اشک هایی که برای امام حسین ریخته اند را پاک کرده اند. بیشتر علما در روضه ها یک دستمال مخصوصی حمل می کنند و با آن دستمال اشک خود را پاک می کنند. فقیه مقدس، میرزای تبریزی می فرمایند که: « من این دستمال را برای قبرم می خواهم و وصیت کرده ام که در زمان دفن من این دستمال ها را در قبر من بگذارید تا امانتی باشد برای قبر و قیامت»

مرحوم آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی (ره) در ارتباط با وسایلی که همراه میت در خاک می گذارند، در وصیت نامه ی خود نوشته است که: « بعد از مرگ من وصیت می کنم که دستمالی را که اشک های زیادی در رثای جدم حسین مظلوم علیه السلام ریخته و صورت خود را با آن پاک کرده ام را بر روی سینه ام در کفنم بگذارید.»

دلیل گذاشتن شاخه تر بر داخل قبر چیست؟

مستحب است در زمان دفن میت، دو قطعه چوب که اندازه ی آن ها نیم متر است را با جنازه دفن کنند. چوبی که برای داخل قبر انتخاب می شود باید تر باشد، چوب خشک کافی نمی باشد.

در صورت امکان بهتر است چوب تر از درخت نخل باشد، اگر چوب نخل در دسترس نباشد، از چوب سدر، انار، بید استفاده می شود.

نحوه ی قرارگیری چوب های تر بهتر است یکی در سمت راست بدن جنازه، نزدیک به ترقوه باشد و دیگری را سمت چپ او روی پیراهن، یعنی زیر لفافه سرتاسر قرار داد.

دلیل قرار دادن چوب تر در روایات به این صورت است که، تا زمانی که این دو چوب  ها تازه هستند موجب تخفیف در عذاب قبر می شوند. چوب تر نشانه ی حیات و برکت و رحمت الهی می باشد و تاثیر زیادی در آسایش و آرامش مرده دارد.

نقل قول دیگری در این راستا آمده است که:« وقتی حضرت آدم از بهشت اخراج شد، خداوند درخت هایی از بهشت مانند خرما را برای او روی زمین قرار داد تا خیلی بی تابی نکند. لذا زمانی که می خواست از دنیا برود، وصیت کرد که من با این درختان در این دنیا مانوس شدم، پس شاخه ای از آن ها را همراه من بگذارید تا در قبر هم با آن ها مانوس باشم.» نام این چوب تر، جریدتین می باشد.

آیا گذاشتن دعا همراه میت در قبر واقعا برای کم کردن عذاب قبر تاثیر گذار است؟

نوشتن و گذاشتن دعا همراه میت در قبر در فشار قبر بسیار موثر می باشد. حضرت محمد (ص) در ارتباط با وسایلی که همراه میت در خاک می گذارند، فرموده است که: اگر این دعا را بخوانی و یا همراه خود داشته باشی، گویا زرهی از طرف خدا همراه تو است که هیچ چیز نمی تواند به جسم تو آسیب برساند. در صورتی که دعا همراه میت گذاشته می شود، باید اطمینان کافی را از نجاست و آلوده شدن کسب کرد.