غسل مس میت

غُسل مَسِّ مَیت غسلی است که به سبب تماس با بدن انسان مرده واجب می‌شود. این غسل در صورتی واجب است که تماس با بدن مرده، پس از سردشدن و قبل از غسل آن باشد. از نظر فقیهان شیعه، این غسل واجب است؛ اما فقیهان اهل‌سنت آن را مستحب می‌دانند. از این حکم لمس بدن معصوم و شهید استثناء شده است. این غسل احکام بیاری دارد که در ادامه به بیان احکام غسل مس میت می پردازیم.

مفهموم غسل مس میت

همانطور که گفته شد غسل مس میت به غسلی گفته می‌شود که به سبب تماس با بدن انسان مرده واجب می‌شود.یعنی جایی از بدن خود را به آن برساند باید غسل مس میت نماید، چه در حالت خواب مس کند چه در بیداری، با اختیار مس کند یا بی اختیار، حتی اگر ناخن و استخوان او به ناخن و استخوان میت برسدباید غسل کند. ولی اگر حیوان مرده ای را مس کند غسل بر او واجب نیست. از این غسل در باب احکام طهارت کتاب‌های فقهی سخن گفته می‌شود.
در واقع فلسفه غسل مس میت، رعایت بهداشت و طهارت روحی لمس‌کننده دانسته شده است. بنابر روایتی که از امام رضا(ع) نقل شده، کسی که مرده‌ای را غسل می‌دهد، به‌خاطر پاک شدن از آلودگی‌هایی که از بدن میت به او منتقل می‌شود، باید غسل کند؛ زیرا زمانی که روح از بدن خارج می‌شود، آفات و عفونت‌هایی در بدن باقی می‌ماند.

چگونگی انجام غسل مس میت با دیگر غسل‌‎ها، از جمله غسل جنابت تفاوتی ندارد. غسل به دو شیوه ترتیبی و ارتماسی انجام می‌شود. در شیوه ترتیبی پس از نیت، ابتدا سر و گردن، سپس سمت راست و پس از آن، سمت چپ بدن شسته می‌شود. اما در غسل ارتماسی همه بدن در آب فرو می‌رود.

احکام غسل مس میت

• برای مس مرده ای که تمام بده او سرد نشده، غسل واجب نیست اگر چه جایی را که سرد شده مس نماید.

• اگر موی خود را به بدن مرده برساند به صورتی که مس میت صدق نکند و یا بدن خود را به موی میت و یا موی خود را به موی میت برساندغسل واجب نیست.

• برای مس بچه مرده، حتی بچه سقط شده ای که چهار ماه او تمام شده غسل میت واجب است بلکه بهتر است برای

مس بچه سقط شده ای که از چهار ماه کمتر دارد غسل کرد. بنابراین اگر بچه چهار ماه کمتر هم داشته باشد بهتر است مادر او غسل نماید.

• بچه ای که بعد از مردن مادر به دنیا می آید وقتی بالغ شد واجب است غسل مس میت کند.

• اگر انسان، میتی را که سه غسل او کاملا تمام شده مس نماید، غسل بر او واجب نمی شود، ولی اگر پیش از آن که غسل سوم تمام شود جایی از بدن او را مس کند اگر چه غسل سوم ان تمام شده باشد باید غسل مس میت نماید.

• غسل مس میت را باید مثل غسل جنابت انجام دهند.

• اگر چند میت را مس کند یا یک میت را چند بار مس نماید، یک غسل کافی است.

• برای کسی که بعد از مس میت غسل نکرده است توقف در مسجد و جماع و خواندن سوره هایی که سجده واجب دارد مانعی ندارد، ولی برای نماز و مانند آن باید غسل کند و بهتر است وضو هم بگیرد.
• دست زدن به عضوی که از بدن مرده جدا شده، پس از سرد شدن و پیش از غسل دادن، در حکم دست زدن به بدن مرده است.

 دست زدن به عضوی که از بدن شخص زنده جدا شده است، غسل ندارد.

 مواردی که مس بدن انسان مرده سبب غسل نمی‌باشد
۱. کسی که در میدان جنگ به شهادت رسیده است.
۲. مرده‌یی که بدنش هنوز سرد نشده است.
۳. مرده‌یی که سه غسلش را داده‌اند.

 هرگاه شک کنیم میتی را غسل داده‌اند یا نه، با مس جسد یا اجزای آن (البته پس از سرد شدن) واجب است غسل مس میت کرد، و نماز بدون غسل مس میت صحیح نیست، ولی اگر اصل غسل میت احراز شود، با مس جسد یا بعضی از اجزای آن، غسل مس میت واجب نیست، حتی اگر در صحت غسل آن میت شک داشته باشیم. 

 کسی که غسل میت کرده است، اگر بخواهد نماز بخواند باید وضو بگیرد و این غسل بر خلاف غسل جنابت، کفایت از وضو نمی‌کند.

در رابطه با احکام غسل مس میت بنا به نظر فقیهان شیعه، چند استثناء در زمینه وجوب غسل میت وجود دارد. این موارد عبارت‌اند از: لمس بدن معصوم، لمس بدن شهیدی که در میدان جنگ کشته شده است و لمس بدن میتی که پیش از اجرای حد یا قصاص غسل میت کرده است. البته برخی احتمال داده‌اند که مس بدن شهید نیز موجب غسل می‌گردد.