بازماندگان چه اعمالی را شب اول قبر باید انجام دهند؟
یکی از عمده ترین دلایل ترس، شناخت نداشتن در مورد موضوع مورد ترس است. شب اول قبر، همانگونه که از اسمش مشخص است درباره اولین شب دفن میت است؛ اما نکته اینجاست که آیا شب اول قبر، همان شبی که ما در دنیا با توجه به زمان خود و حرکت خورشید تجربه می‌کنیم است؟ همچنین سوالات زیادی در مورد لیله الدفن یا شب اول قبر وجود دارد، از جمله اینکه شب اول قبر چقدر طول میکشد؟ در شب اول قبر چه میگذرد؟ اعمال شب اول قبر چیست؟ و سوالاتی از این دست.
ورود به قبر
مطابق روایات و آموزه‌های دینی، از زمان احتضار و لحظات آغازین مرگ، انسان پیامد و نتیجه اعمال خود را مشاهده می‌کند و از آنها شادمان و یا در رنج و عذاب است. در ساعات و روزهای ابتدای مرگ، روح در مثل این که در برزخ است، خود را در کنار بدن مادی و متحد با آن می‌یابد. به دلیل اُنس زیادی که در دنیا به بدن مادی داشته، توجه و ارتباط بیش‌تری با این بدن خواهد داشت و با حمل و حرکت و غسل دادن بدن، با آن و به دنبال آن می‌رود و با دفن بدن مادی، روح خود را در قبر می‌یابد.
به محض ورود جسد به قبر، شب اول قبر او آغاز میشود و سخت‌ترین شبی است که میت تجربه خواهد کرد و گریزی از آن نیست. حالات فرد فوت شده در قبر به شدت تاثیر پذیر از اعمال و باورهای او و مقدار وابستگی و علاقه او به دنیای مادی است.
حکمای مسلمان با استناد به روایتی از امام صادق(ع) مراد از قبر و همه حوادث مربوط به آن را عالم برزخ می‌دانند. مطابق این دیدگاه، ورود به قبر و شب اول قبر همان لحظات آغازین مرگ است و ارتباطی به دفن بدن ندارد.
زمان دفن میت
مستحب است جنازه را دو بار نزدیک قبر، بر زمین بگذارند و دقایقی صبر کنند و در دفن میت شتاب نکنند، چرا که ورود جسم میت در قبر، برای روح بسیار هولناک است، این درنگ کمک می‌کند تا روح میت که همراه جنازه است بتواند با محیط جدید تا حدودی آشنا شود و راحت‌تر این هول و ترس را تحمل نماید.
حضور فرشته‌ای به نام رومان
بعد از دفن مرده، اولین فرشته‌ای که در قبر بر او وارد میشود، فرشته رومان است. کار این ملک، شمارش و جمع بندی اعمال فرد، و تشکیل پرونده‌ای برای او است که نامه عمل او محسوب میشود. این نامه که جنس و کیفیت آن برای ما ناشناخته است تا قیامت با او همراه خواهد بود. در قیامت همین نامه را باز می‌کنند و محاسبه او بر اساس همین پرونده است.
سؤالات قبر
سؤالات نکیر و منکر از مهمترین حوادث شب اول قبر است. این فرشته ها بعد از ملک رومان وارد قبر می‌شوند. یکی در طرف راست و دیگری در طرف چپ فرد فوت شده قرار می‌گیرند و سؤالاتی از او می‌پرسند. چنانچه فرد کافر یا گناهکار باشد آن دو فرشته با چهره‌هایی وحشتناک بر او ظاهر می‌شوند و او را عذاب می‌کنند و قبر پر از آتش خواهد شد در این صورت این دو فرشته نَکیر و مُنکَر خوانده می‌شوند. اگر شخص با ایمانی باشد، با کمک و لطف اولیاء الهی می‌تواند پاسخ سؤالات را بدهد و آن دو فرشته با چهره‌هایی زیبا به او بشارت بهشت میدهند و همچنین قبر او را با نعمتهای الهی، گسترش میدهند. در این حالت این دو فرشته بَشیر و مُبَشِّر نام دارند.
بنابر روایات، در این شب، این سوالات از فرد پرسیده میشود که:
از ایمان شخص متوفی پرسیده میشود و این که آیابه خدا و پیامبرش ایمان دارد و چه شخصی را به عنوان پیشوا و امام خود برگزیده است.
بر اساس برخی روایت ها، سؤال و جواب شب اول قبر عمومی است و تمام انسان‌ها را شامل میشود. برخی عالمان برای دو گروه استثنا قائل شده اند: کسانی مانند پیامبران و امامان، و کسانی که شرایط سؤال کردن در آنها وجود ندارد مانند کودکان و دیوانگان.
بر اساس برخی از روایات، سؤال و جواب در قبر مخصوص مؤمنان یا کافران محض است. علامه طباطبائی در کتاب حیاه ما بعد‌الموت بر همین اساس، سؤال و جواب در قبر را مربوط به عموم مردم نمی‌داند.
دیدگاهتان را بنویسید