مراحل برگزاری مراسمات ختم از زمان فوت تا مراسم سالگرد

قطعا یکی از سخت ترین روز های زندگی هر شخصی مرگ عزیزانش است. هنگامی که عزیزی را از دست می‌دهند، علی‌رغم تمام غمی که در وجودشان دارند و خیلی سرحال نیستند؛ از ته دلشان می‌خواهند مراسمات و آداب برگزاری مراسم ختم را به بهترین شکل ممکن انجام دهند تا کمی احساس آرامش کنند و دِین خود را به عزیز از دست رفته، ادا کنند. در این زمان به علت حالت روحی نامساعد به تنهایی قدرت انتخاب و تصمیم گیری درباره نحوه برگزاری مراسم ختم را ندارد تا به بهترین شکل بتواند مراسمی درخور عزیزشان را برگزار کند.
و همیشه این نگرانی وجود دارد که تشریفات مراسم ختم به طور کامل اجرا نشود و موردی از قلم بیفتد. ولی نگران نباشید! ما در این مطلب تشریفات مراسم ختم، صفر تا صد از تشییع تا مجلس ترحیم و مراحل برگزاری مراسمات ختم برای شما عزیزان ارایٔه شده است.

مراحل برگزاری مراسمات ختم :

خدمات مراسمات عزاداری چیست؟

گام های برگزاری یک مراسم عزا چگونه است؟

چه فعالیتهای می بایست در این مجالس انجام داد؟

آداب و رسوم ترحیم و ختم در فرهنگ‌ها و ادیان مختلف، همواره با هدف تسکین دادن به بازماندگان و یادآوری ارزش‌های انسانی برگزار می‌شود. مراسم شام غریبان، مراسم سوم، مراسم هفتم و مراسم چهلم هر یک بخشی از این فرایند سوگواری هستند که به نوعی با هم مرتبط‌اند و هر یک به شکلی خاص اجرا می‌شوند. این مراسم‌ها نه تنها به یاد متوفی برگزار می‌شوند، بلکه فرصتی برای بازماندگان فراهم می‌کنند تا در کنار هم به یاد و خاطره عزیزانشان باشند. 

خدمات ترحیم به طور خلاصه مجموعه ای از آداب شامل حسن سلوک، نحوه برگزاری، نزاکت، و رعایت ترتیبات می باشد.

تشریفات مجالس ترحیم به طور کلی شامل خدمات پذیرائی، طراحی و دیزاین های محل ( همانند شمع آرایی و گل آرایی و …  ) و کلیه آیتم های مرتبط می باشد.

به دلایل مختلفی از جمله ناگهانی بودن، نا آشنایی، شرایط روحی ناگوار و لزوم تدارکات وسیع ( که از مهمترین ویژگیهای این مراسم می باشد)، لزوم برنامه ریزی هرچه بهتر و سریعتر را جهت برگزاری مجالس ایجاب می نماید.

با عنایت به موارد مطرح شده بالا در این مقاله سعی می گردد تا به گونه ای عملیاتی فرآیند تشریفات ترحیم به صورت مبسوط تشریح گردد، و در مواقع لزوم بتوان به عنوان نقشه راه از آن بهره مند شد.

خبر ناگهانی است، عزیزی که او را دوست می داشتیم دعوت حق را لبیک گفته و نزدیکان را غرق در ماتم و اندوه فرو برده است و همین امر سبب شده تا توان انجام هر کاری را از بازماندگان سلب نماید. اما به هر سوی بایستی نسبت به برگزاری امورات مراسمت اقدام نمود تا بعدها حسرت امور فراموش شده برای همیشه باقی نماند.

به طور کلی می‌توان مراحل برگزاری مراسمات ختم (خدمات) را در چند فرآیند ذیر دسته بندی کرد:

۱  امور مربوط به قبل از مراسم تشییع

۲  مراسم تشییع  و خاکسپاری

۳  برگزاری مراسمات یادبود ( شام غریبان، سوم، هفتم، چهلم و سالگرد و …..)

قبل از مراسم تشییع ( مراحل برگزاری مراسمات ختم ):

بحرانی ترین و کلیدی ترین لحظات جهت برگزاری هرچه بهتر تشریفات ختم و مراسمات را باید همین مرحله دانست. از یک سو داغ از دست دادن عزیز سفر کرده خانواده و نزدیکان را در بهت و ماتم فرو برده و افسوس لحظات از دست رفته، توان هر کاری را سلب می نماید.

از سوی دیگر لزوم تصمیم گیری و عملیاتی کردن امور تشریفات جهت هر چه با شکوه تر برگزار کردن مراسمات و انجام و تدارک همه امور در عرض چند ساعت مجال عزاداری را سلب می نماید.

در این میان باید تمامی امور را تحت نظر داشت و نسبت به برنامه ریزی هر چه مناسب تر اقدام نمود. تا بعدها حسرت امور فراموش شده باقی نماند.

در این بخش به بررسی اموری که در این حوزه بایستی به آن توجه داشت می پردازیم:

گام اول: اخذ گواهی فوت ( در صورتیکه متوفی در منزل فوت کرده باشد، البته با رعایت شرایط مربوط) اولین قدم می باشد. به همین منظور پزشکانی که مجوز صدور گواهی فوت را از وزارت بهداشت دریافت نموده اند، می توانند نسبت به آن اقدام نمایند. البته در صورتیکه متوفی در بیمارستان دعوت حق را لبیک گفته باشد به صورت اتوماتیک توسط تیم اداری بیمارستان گواهی فوت توسط مراجع ذیصلاح صادر می گردد.

گام دوم: در قدم بعدی بایستی نسبت به هماهنگی با آمبولانس های بهشت زهرا جهت انتقال جنازه میت تماس گرفته شود. در صورتیکه خانواده مرحوم یا مرحومه قصد انتقال جنازه عزیزی از دست رفته را به شهرستان داشته باشند آمبولانس های حمل متوفی در بخش خصوصی نیز می توانند نسبت به این جابجایی اقدام نمایند که این مهم پس از صدور گواهی فوت توسط پزشک و صدور مجوز های لازم صورت می گیرد.

گام سوم: اما شاید سخت ترین و در عین حال دردناک ترین این لحظات زمانی است که چنین خبری را باید به اقوام، آشنایان، دوستان و نزدیکان رساند.

نکته : بطور سنتی تماس توسط بزرگترهای خانواده با این اشخاص فرآیند طبیعی کار است، اما در این حوزه می توان از موسسات خدمات ترحیم نیز کمک گرفت، چرا که این موسسات با داشتن امکانات ارسال پیام و تماس گروهی می توانند به تمامی افراد مورد نظر اطلاع رسانی لازم را انجام دهند. و هم چنین پاسخگوی خوبی جهت انجام هماهنگیها و اطلاع رسانیها به مهمانان مراسم باشند. استفاده از یک موسسه تشریفاتی حرفه ای و کادر آموزش دیده آن در این قسمت از کار می تواند بار سنگینی را از دوش خانواده متوفی چه به جهت مسائل روحی و روانی و چه مسائل هماهنگی و اطلاع رسانی بردارد.

گام چهارم: چاپ اعلامیه، بنر، استند، پلاکارد، تهیه قاب عکس، چاپ آگهی درروزنامه و سایت های خبری را باید اقدام بعدی در نظر گرفت. تمامی این موارد را می توان در یک دسته بندی قرار داد. در این حوزه نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرند از قرار ذیل می باشند:

چاپ اعلامیه توسط چاپخانه ها و دفاتر خدمات فنی صورت می گیر، در چاپ اعلامیه با ید نام متوفی، زمان و مکان مراسم ختم و هم چنین قطعه عکسی با کیفیت جهت چاپ بر روی اعلامیه از نکات بسیار مهم هستند. انتخاب شعری که در وصف و مدح مقام و شخصیت متوفی باشد از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و شعر هر چه فاخرتر و روان تر باشد زیبایی بیشتری به اعلامیه  می بخشد.

امروزه چاپ بنر و استند جای خود را در مراسمات ترحیم باز کرده و باید در نظر داشت عکسی که از مرحوم بر روی استند چاپ می گردد هر چه کیفیت بهتری داشته باشد زیبایی و جلوه بهتری پیدا می کند.

نکته: چاپ آگهی درگذشت و آگهی تسلیت ( توسط مهمانان ) از فرآیند هایی است که موسسات ترحیم به خوبی از عهده آن بر می آیند. قیمت و اندازه آگهی منتشره بسته به روزنامه ای است که قصد چاپ آن را دارید. بالطبع هر چه روزنامه دارای تیراژ بالاترو به لحاظ اسمی برند برتری باشد بایستی هزینه بیشتری را جهت چاپ آگهی در آن صرف کرد.

گام پنجم: اجاره اتوبوس و واحد گشت بهشت زهرا مینی بوس کرایه از اقدامات ضروری می باشد. اگر قصد داشته باشید که جهت برگزاری مراسم ترحیم از موسسات خدمات ترحیم استفاده نمائید.

بی شک پیشنهاد کرایه اتوبوس را از مدیران این موسسات دریافت خواهید کرد، چرا که به تجربه ثابت شده که متمرکز نمودن تمامی مهمانان در یک  وسیله نقیله از انجام ناهماهنگی های بعدی در طول برگزاری مراسم تشییع جلوگیری خواهد نمود و از اتلاف وقت و دیرتر شده مراسم ( به دلیل نرسیدن برخی مهمانان، صرف وقت جهت دادن آدرس و…..) به طور چشمگیری خواهد کاست.

انواع اتوبوس ها با ظرفیت های حدود ۴۰ نفر ( وی آی پی، بین شهری و شهری ) مینی بوس، میدل باس، ون و حتی تاکسی از وسایل نقلیه ای هستند که با توجه به تعداد مهمانان و هم چنین در نظر گرفتن میزان هزینه کرد هر یک می توان از آنها استفاده نمود.

گام ششم: هماهنگی و رزرو مسجد را نیز باید جزو اموری دانست که در دسته “امورات قبر از مراسم تشییع” قرار دارد. بی شک داشتن اطلاعات مشاجد شاخص و مبله، آدرس و شماره تماس آنها بسیار کلیدی می باشد. (نکته رزرو مسجد قبل از چاپ اعلامیه ضروری است چون در اعلامیه ترحیم می بایست اطلاعات مربوط به برگزاری مراسم یادبود را اعلام نمود)

طی سالیان اخیر جهت هر چه ابشکوه تر برگزار کردن مراسمات ترحیم و هم چنین ایجاد فضایی مناسب تر و راحت تر جهت مهمانان مراسم ترحیم بسیاری از مساجد اقدام به ساخت سالن هایی جهت چنین مراسماتی کرده اند.

امکاناتی چون صندلی مبله، سیستم های صوتی پیشرفته و  دالبی، امکان پخش ویدئو پروژکتور و فیلمبرداری و صدابرداری حرفه ای، تهیه فیلم مراسم به صورت همزمان و حتی امکان پخش مراسم به صورت زنده از شبکه های مجازی ، پارکینگ خودرو ، هر خانواده ای را جهت برگزاری مراسم ترحیم متوفی خود در این مساجد ترغیب می نماید.

البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که بیشتر چنین مساجدی در مناطق مرکزی و غرب شهر واقع شده اند و نشبت به دور یا نزدیکی آن بایستی مصلحت اندیشی های مناسب را در نظر داشت.

جهت رزرو مسجد مراسم ترحیم باید نکاتی همچون ظرفیت سالن، داشتن پارکینگ یا فضای پارک خودرو، سیستم صوتی حرفه ای، دسترسی آسان جهت مهمانان، داشتن ویدئوپروژکتور در قسمت بانوان و … را نباید از نظر دور داشت.

گام هفتم: کرایه حجله عزا به خصوص در مواردی که عزیز از دست رفته جوان باشد نیز بایستی انجام گردد.

گام هشتم: رزرو تالار پذیرایی جهت صرف ناهار از موارد دیگری است که باید نسبت به رزرو آن اقدام نمود. با توجه به وجود تالارهای بسیار شیک و …که در اطراف بهشت زهرا با ظرفیت های مختلف وجود دارد.

امروزه بسیاری از خانواده های معزی ترجیح خود را بر این دارند مراسم ناهار روز تشییع را در رستوران ها و تالارهای اطراف بهشت زهرا که عمدتا در باقر شهر مسقرند برگزار نمایند.

داشتن اطلاعات کامل از این تالارها شامل آدرس دقیق، شماره تماس و قیمت و ظرفیت تالار و موارد دیگر می تواند گره گشای تصمیم گیری در چنین موارد بحرانی باشد.

البته بسیاری نیز با توجه به فرهنگ، سلایق و در نظر گرفتن موارد دیگر ترجیح می دهند از تالارهای داخل شهر و عمدتا نزدیک به منزل خود استفاده نمایندکه جهت رزرو آنها نیز بایستی  موارد گفته شده مدنظر قرار گیرد.

مراسم تشییع و خاکسپاری (مراحل برگزاری مراسمات ختم):

ما مطالب خود را با فرض اینکه مراسم تشییع و خاکسپاری در بهشت زهرا برگزار می گردد به رشته تحریر در می آوریم، اما می توان گفت مطالب مطرح شده ذیل تقریبا جنبه عمومی داشته و در تمامی آرامستان ها چنین اصولی برقرار می باشد.

گام اول: اولین قدم جهت برگزاری مراسم تشییع انجام امور اداری مربوطه می باشد. این امر توسط یکی از اعضای خانواده متوفی یا حتی توسط نمایندگان خانواده قابل انجام است.

نماینده با در دست داشتن شناسنامه و دیگر مدارک مربوط به متوفی به قسمت اداری بهشت زهرا که به آن سالن عروجیان گفته می شود مراجعه کرده و ابتدائا نزد نماینده ثبت احوال مستقر در سالن عروجیان نسبت به ابطال شناسنامه و شروع دیگر هماهنگی ها اقدام می نماید. در اینجا موارد زیر بایستی مورد توجه قرار گیرند:

۱ خرید قبر

۲ رزرو صندلی و سایبان

۳ هماهنگی اکو و مداح

۴ خرید وسایل مربوط به مراسم تشییع ترمه، پلاک متوفی و ….

۵ دریافت فیش غسالخانه جهت تغسیل متوفی

۶ تحویل جنازه و هدایت جهت برگزاری نماز میت

۷ هماهنگی آمبولانس جهت اعزام به محل دفن متوفی

موسسات حرفه ای برگزاری ختم با توجه به تجربه بسیار بالای خود در این زمینه می توانند مشاور و راهنمای خوبی برای انجام این مراحل باشند چرا که برگزاری چندین باره این فرآیند توسط آنها در مراسمات ترحیم مختلف باعث خواهد شد که با توجه به آشنائی بیشتر مراحل انجام این امور زمان کمتری گرفته، با پیچیدگی کمتری مواجه خواهد شد و خانواده معزی زمان بیشتری را جهت کنار هم بودن در این لحظات سخت خواهند داشت.

استفاده از تیم حرفه ای تسریفات ترحیم تاثیر بسزایی در هرچه بهتر برگزار کردن مراسم تشییع و خاکسپاری خواهد داشت، چرا که خانواده معزی در این لحظات قطعا بدلیل تالمات ناشی از دست دادن عزیز سفر کرده بیشتر به فکرعزاداری می باشند و قطعا نکات مهمی از برگزاری این مراسم را لحاظ نخواهند کرد.

اما گروه تشریفات ترحیم حرفه ای که دارای سابقه مناسبی در این مورد باشد هیچ نکته ای را از قلم نخواهد انداخت. ایجاد فضای روحانی و عرفانی بر سر مزار از طریق دیزاین ها و چیدمان های مختلف از بهترین این راه کارهاست.

چاپ استند بزرگ در وصف عزیز از دست رفته یا عکس مرحوم، چینش میز ترحیم شامل گل آرایی و شمع آرایی و ملزومات پذیرائی و قراردادن تاج گل در کنار این موارد به هر چه باشکوه تر جلوه کردن فضا کمک می نماید.

نیروهای خدماتی آموزش دیده و حرفه ای با لباس متحدالشکل پذیرائی از مهمانان مراسم را برعهده دارند و با رعایت ادب و احترام به صورت مداوم مشغول به پذیرائی تمامی مهمانان هستند.

گام دوم: حلوا و خرما، سرویس چای و نسکافه، آب معدنی و آب میوه، نوشیدنی خنک از جمله مواردی هستند که در هنگام مراسم تشییع مورد استفاده قرار می گیرند.

استفاده از گروه عرفان خوان همراه با نی نوازی عرفانی از پیشنهاداتی است که پس از پایان تشییع می تواند بر سر مزار مرحوم انجام گیرد و با توجه به حال و هوای بازماندگان مجلس ترحیم را هر چه باشکوه تر می نماید.

پس از پایان مراسم تشییع نیز مهمانان با توجه به مواردی که گفته شد حهت سرو ناهار و سایر موارد راهنمائی خواهند شد.

 

مراسمات یادبود (مراحل برگزاری مراسمات ختم):

سوگواری برای درگذشتگان از بدو خلقت آدم وجود داشته و با اعتقادات دینی و باورهای عقیدتی مردم هرجامعه مرتبط بوده است.

بزرگداشت یاد و خاطره درگذشتگان و اموات باعث گردیده تا مردم هر منطقه، سنن و آداب خاصی را در میان آیین های خود داشته باشند

عمده مراسماتی که بعد از تشییع و خاکسپاری انجام می گردند به قرار ذیل می باشد:

۱ شام غریبان   

۲ مراسم سوم

۳ مراسم هفتم

۴ مراسم چهلم

۵ سالگرد

۶ مجلس یادبود در اولین عید بعداز فوت درگذشته که به آن اصطلاحا  “نوعید” می گویند

۷ ختم انعام

۸ مراسمات یادبود دیگر

از مهترین ارکان مجالس ختم انتخاب مساجد شاخص می باشدکه پیشتر به آن اشاره شد که بسته به ظرفیت و تعداد افراد ، آشنایان و بازماندگان انتخاب می شود. امروزه بسیاری از مساجد با بهره جستن از تالارهای مبله دارای تزئینات مناسب جهت مجالس ترحیم اعم از سیستم صوتی حرفه ای و حتی ویدئو پروژکتور می باشند. انتخاب واعظ و مداح برای مراسم ختم و مجلس یادبود نکته ای است که باید به نحو احسن انجام شود تا مرثیه سرایی عزیز از دست رفته به بهترین شکل ممکن صورت پذیرد.

مراسم چهلم نیز عمدتا در تالار و به صورت اختصاصی برگزار می گردد. استفاده از گروهای عرفانی خوانی همراه با سازهای عرفانی نظیر ( نی ، دف ، دیوان ، عود و ….) امروزه جای خود را در برگزاری مجالس ترحیم باز کرده و بسیاری از مردم تمایل به اجرای برنامه بخصوص مراسم چهلم توسط این گروه ها می باشند. استفاده از گروه های حرفه ای اجرای تشریفات ترحیم در هرچه پربارتر بودن برنامه کمک شایان توجهی دارد. 

خدمات مورد نیاز در بهشت زهرا
در مراسم تدفین و یادبود در مراز شما ممکن است خدمات مختلفی را نیاز داشته باشید که این خدمات توسط افراد مختلفی ارائه می شوند. این خدمات شامل پذیرایی چای و نسکافه و آب معدنی، حلوا و خرما، تاج گل، گل آرایی و شمع آرایی، نیروی خدماتی، چادر و سایبان و صندلی، میز پذیرایی، اکو و مداح، مداحی با نی و دف، پک پذیرایی و …. است. ما در سایت راجعون سعی می کنیم جهت راحتی شما تمامی خدمات را به صورت تخصصی گرد آوری نماییم.
برای دیدن مجموعه خدمات مرتبط با بهشت زهرا به بخش زیر مراجعه نمایید.

خدمات مورد نیاز در بهشت زهرا

تشریفات مجالس ترحیم
سایت راجعون مرجع تخصصی خدمات ترحیم و همچنین معرف شرکت های برگزارکننده تشریفات ترحیم می باشد. اگر شما به دنبال شرکتی برای برگزاری مراسمات سوگواری خود هستید، می توانید از طریق بخش “خدمات و تشریفات ترحیم” به لیست این شرکت ها دست یابید.
این خدمات شامل : سفارش اعلامیه، رزرو مسجد، کرایه اتوبوس، تامین پذیرایی، تاج گل، تالار پذیرایی ، سنگ قبر و …

خدمات و تشریفات ترحیم